Herdenken en politiek bedrijven op het World Holocaust Forum

In Jeruzalem is de vijfde editie van het World Holocaust Forum afgesloten. De bijeenkomst is zonder noemenswaardige incidenten verlopen. Inhoudelijk stond de samenkomst bol van symboliek, herdenken en politiek bedrijven. Zo benadrukte de Franse president Emmanuel Macron in zijn toespraak dat de Sjoa door niemand misbruikt mag worden voor eigen politieke doeleinden. Andere sprekers bedreven volgens critici juist politiek, waaronder de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Amerikaanse vice-president Mike Pence.

Moshe Kantor
In aanwezigheid van ongeveer vijftig staatshoofden, regeringsleiders en hoge vertegenwoordigers van landen ging op donderdagmiddag het World Holocaust Forum van start. Allereerst werd de aanwezigen uitgelegd waar het Forum voor staat en hoe dat is ontstaan. In 2005 werd er voor het eerst een editie georganiseerd onder leiding van Moshe Kantor van het World Jewish Congres. Later volgden andere edities, waar telkens hoge gasten zoals presidenten en regeringsleiders spraken over de Sjoa en het antisemitisme. Uiteraard was Kantor donderdag ook aanwezig.

Geen Duits
Op de bijeenkomst in Yad Vashem in Jeruzalem werd algauw duidelijk dat het herdenken van de Sjoa niet zonder een waarschuwing voor het opkomende antisemitisme kan. De Israëlische gastheren, maar ook anderen maanden iedereen ervoor een herhaling van de Sjoa te voorkomen. De Duitse president Walter Steinmeier sprak voor het eerst in Yad Vashem. Hij benadrukte dat de misdaden die op het Forum werden herdacht, Duitse misdaden waren. “Ik sta hier voor jullie als de president van Duitsland, en ik sta hier beladen met de zware historische last van de schuld,” aldus Steinmeier in het Engels. Hij weigerde in het Duits te speechen.

Auschwitz en Jeruzalem
De Israëlische premier Netanyahu stond ook stil bij de Sjoa en zijn zes miljoen Joodse slachtoffers, maar hield ook een politiek getinte toespraak. “Auschwitz en Jeruzalem, een afgrond en een politieke top. Auschwitz de afleiding, Jeruzalem de wederopstanding. Auschwitz was de slavernij, Jeruzalem is vrijheid. Auschwitz was dood, Jeruzalem is leven,” aldus Netanyahu die wees op Jeruzalem, dat volgens hem en vele andere Israëlische politici de ongedeelde hoofdstad van Israël moet zijn.

Eigen land
Netanyahu benadrukte het belang van het bestaan van de staat Israël. Auschwitz was het ultieme voorbeeld van machteloosheid. “Vandaag de dag hebben we een eigen land, een stem en een schild.” Hij doelde op het Israëlische leger IDF. De premier benadrukte dat het land meespreekt in het Witte Huis, het Kremlin, Londen, Berlijn en Parijs. Nu de Joden een eigen land hebben, kunnen ze zich verweren en hebben ze een nationaal thuis, ‘ons oude thuisland dat we opnieuw tot leven hebben gewerkt’. Netanyahu: “We reiken onze hand in vrede uit naar al onze buren. Een groeiend aantal van hen grijpen die vast om een brug van hoop en verzoening.”

Iraans gevaar
Netanyahu wees op het antisemitisme, racisme en ideologieën van haat in de wereld. “Antizionisme is de nieuwste vorm van antisemitisme.” Hij maakt zich zorgen over wat er nog komen gaat en wees op Iran. “Ik maak me er zorgen over of we nog wel een verenigde houding gaan zien tegen het meest antisemitische regime op de planeet. Een regime dat openlijk nucleaire wapens wil om de enige Joodse staat te elimineren.” Hij omarmde de Amerikaanse president Trump om zijn harde houding ten opzichte van Teheran. “Ik roep alle regeringen op om zich met Iran te confronteren.” Israël zal zichzelf en de Joodse toekomst verdedigen, aldus Netanyahu.

Amerikaanse steun
De Israëlische premier kreeg bijval van de Amerikaanse president Pence, die ook ageerde tegen Iran. “We moeten ook sterk zijn tegen die ene regering in de wereld die de Holocaust ontkent en die de staat Israël van de kaart wil vegen. De wereld moet sterk zijn tegen de islamitische republiek Iran,” aldus Pence, die zei dat al het antisemitisme snel de wereld uit moet. “We moeten ons ervan verzekeren dat dat wat me hier vandaag herinneren nooit meer kan gebeuren.” Hij sprak opnieuw de Amerikaanse steun uit voor de staat Israël.

‘Sjoa niet misbruiken’
Vervolgens was het de beurt aan de Franse president Emmanuel Macron. In zijn toespraak wees hij de aanwezigen erop dat ze geen politiek voordeel uit de Sjoa moeten halen. Volgens hem is die daarvoor te uniek en kwetsbaar. “Niemand heeft het recht om zich te beroepen op zijn doden om eender welke verdeeldheid of haat te rechtvaardigen,” zei de Franse president. Antisemitisme is niet alleen het probleem van de Joden, maar vooral ook een probleem van de anderen. “Onderwijs is ons tegengif.”

Na afloop werden er kransen gelegd. Als eerste legden president Reuven Rivlin en premier Netanyahu van Israël apart een krans. Als tweede was het de beurt aan koning Willem-Alexander, die de bijeenkomst samen met andere gekroonde Europese hoofden had bijgewoond. Bekijk een integrale registratie van het World Holocaust Forum in de video hieronder: