CJO tegen Volendammers: haal foute burgemeester van straatnaambord

Het Centraal Joods Overleg (CJO) roept de gemeente Edam-Volendam op om een foute straatnaam te veranderen. Het gaat om de Burgemeester Van Baarstraat in Volendam, die is vernoemd naar de gelijknamige oorlogsburgemeester van weleer uit Edam. Toenmalig burgervader Clement van Baar kreeg na de oorlog eveneens het ereburgerschap van de gemeente. Het CJO roept de huidige burgemeester op om dat ook te schrappen. Dankzij medewerking van Van Baar werden 22 Joden uit de gemeente de dood ingejaagd. Hij was ‘verregaand Duitsgezind’, maar werd door de gemeente toch gerehabiliteerd.

Per brief roept CJO-voorzitter Chanan Hertzberger de partijloze burgemeester Lieke Sievens op om de straatnaam te veranderen en het ereburgerschap te schrappen. Hij verwijst naar een toespraak van VVD-premier Mark Rutte, die daarin benadrukte dat teveel burgemeesters in de bange jaren ’40-’45 deden wat door de bezetter werd gevraagd. ‘Twee van de mensen die hiervan slachtoffer zijn geworden, zijn Alfred en Herta, inwoners van uw gemeente’, aldus Hertzberger. ‘Het Joodse gezin Levy woonde aan de Voorhaven in Edam. Ze waren 44 en 35 jaar oud toen ze Edam achter zich moesten laten, op weg naar wat later zou blijken hun doodsoord, Bergen-Belsen in Noord-Duitsland’.

Hertzberger: ‘Vaststaat dat in de oorlog anti-Joodse maatregelen zijn ondertekend door de burgemeester van Edam. Maatregelen gericht tegen Alfred en Herta die toch al gevlucht waren uit hun Duitse woonplaats juist vanwege dezelfde anti-Joodse maatregelen. Kort na de oorlog was er een onderzoek naar de burgemeester. Daaruit bleek dat hij ‘verregaand Duitsgezind’ was, dat hij betrokken was bij de Jodenvervolging en dat hij zijn medewerking heeft verleend aan de arrestatie van Joden in zijn gemeente. Aan de arrestatie dus van Alfred en Herta’.

De CJO-voorzitter noemt de straat en het ereburgerschap voor Van Baar ‘niet passend’. ‘Ook niet als je zou stellen dat er toch ook andere burgemeesters hun medewerking hebben verleend aan de deportatie van hun Joodse inwoners. Van Baar te eren is een faux pas geweest van naoorlogs Edam-Volendam en bovendien zijn de tijden veranderd. Het is tijd de bordjes te verhangen’.  Zeker 22 Joden uit Edam werden in de Sjoa vermoord met medewerking van Van Baar.

‘Eén inwoner het overleefd: Heinz Michael Levy, het zoontje van Alfred en Herta. Als wees keerde hij terug uit Bergen-Belsen en werd door familieleden naar de VS gehaald. Daar heet hij sindsdien Mike Lowenthal. U weet wat Mike aan u op 13 maart vorig jaar heeft geschreven: I totally agree with the recommendation that the street be renamed. That is a minimum action for a man who basically committed murder‘, aldus Hertzberger in zijn brief aan de huidige burgemeester van de Noord-Hollandse gemeente. Van Baar moet plaatsmaken en dat is ‘een kleine handeling’, stelt hij. ‘Wie de herinnering aan de Holocaust levend wil houden, kan niet langer passief blijven’.

Geen actie
De burgermoeder van Edam-Volendam heeft nog niet gereageerd op het schrijven van Hertzberger. Uit de brief van het CJO valt op te maken dat overlevende Lowenthal haar vorig jaar al eenzelfde verzoek heeft gestuurd, tevergeefs. Haar omstreden voorganger werd in 1938 benoemd tot burgemeester van Edam. Hij werd in 1944 ontslagen, waarna Edam een NSB’er als burgemeester kreeg. Na de bevrijding keerde Van Baar terug op zijn post. Hij zou die functie blijven vervullen tot zijn pensionering in 1959. Van Baar overleed in 1979 op 84-jarige leeftijd. Vijf jaar daarvoor werd de gemeentenaam gewijzigd in Edam-Volendam. Algemeen is bekend dat er rivaliteit tussen beide plaatsen bestaat.

Lees ook:
Commotie in Edam over afdekken Stolpersteine
In Edam is ophef ontstaan over Stolpersteine die inwoners hadden afgedekt. De messing steentjes met daarop de namen van Joden die in de Sjoa zijn vermoord, liggen in de stoep voor hun voormalige woonhuizen. De huidige bewoners ervan zijn niet gediend van de kijkers die de stenen trekken. Sommige zouden zelfs op de ramen tikken. Nadat op sociale media bekend werd dat de bewoners de steentjes hadden afgedekt en er onrust over ontstond, zijn de struikelstenen weer te zien.