Huis Etty Hillesum wordt monument, geen sloop meer en struikelsteen komt

Het voormalige woonhuis van de Joodse schrijfster Etty Hillesum zal niet worden gesloopt. De gemeente Amsterdam heeft dinsdag namelijk besloten dat het een monumentale status krijgt. Eerder wilde de eigenaar van de panden die van de binnenkant afbreken om er grote, luxe appartementen van te maken. Omwonenden, architecten en Hillesum-experts kwamen in opstand en hebben met hun acties de sloop nu voorkomen. Binnenkort wordt er voor de deur ook een struikelsteen gelegd.

Finaal besluit
Na weken van actievoeren en lobbyen ging dinsdag de kogel door de kerk: het Amsterdamse college van burgemeester en wethouders besloot om het panden aan de Gabriel Metsustraat tot monument te verklaren, waardoor die niet langer gesloopt mogen worden. Het gaat om de gebouwen met huisnummers twee tot en met zes. Cultuurwethouder Touria Meliani (GroenLinks) benadrukt dat de dagboeken van Hillesum van belang zijn voor de stad. “Het huis waar Etty Hillesum heeft gewoond en gewerkt is belangrijk erfgoed voor Amsterdam en verdient daarom bescherming.”

Restaureren mag
De actievoerders zijn dolblij met het besluit van het college, dat mede dankzij hun druk overstag ging. Bewoner Aiko de Vries is opgelucht. “Ik ben verheugd dat de gemeente de cultuurhistorische en architectonische waarden nu erkent. Natuurlijk mag het gebouw gerestaureerd en opgeknapt worden, maar wel onder de juiste condities,” zegt hij in De Telegraaf. De Vries noemt de kwestie Etty Hillesumhuis een ‘wake-up call’ voor de gemeente. “Het zou goed zijn als de gemeente per stadsdeel een nieuwe herwaardering maakt van panden die van belang zijn voor de stad.” Ze doelt op gebouwen die ook nog geen monumentale status hebben maar die dat wel verdienen. Er zijn ook minder mondige bewoners, stelt De Vries.

Eigenaar wil misschien toch sloop
De eigenaar van de panden legt zich neer bij het besluit van de gemeente en zal met Monumentenzorg en erfgoedverenigingen in gesprek gaan. “We zullen een plan opstellen dat wederom zal voldoen aan de regels,” aldus architect Lodewijk van der Veen, die in de krant namens de eigenaar het woord voert. “Door aanwijzing is sloop en nieuwbouw van de gevel wel van de baan. Maat het pand, dat behalve de gevel weinig originele details meer kent, behoeft wel onderhoud, dus daar gaan we samen naar kijken.” Door deze uitspraak lijkt de eigenaar toch aan te sturen op sloop en of aanpassing van een deel van de panden.

Stolperstein komt
Om het belang van Etty Hillesum en haar voormalige woonhuis luister bij te zetten, wordt er op 3 juli een Stolperstein voor de deur gelegd. Dit zijn messing steentjes die in de stoepen voor oude woonhuizen worden geslagen van Joden die in de Sjoa zijn vermoord. Het is de bedoeling dat het een officiële struikelsteen van de Duitse kunstenaar Günter Demnig wordt. Het is gebruikelijk dat hij langskomt om de steen te slaan, maar dat is nog niet helemaal zeker. Voor de komst van Demnig staat een wachtlijst van minimaal 1,5 haar. De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) weet nog niet of ze komt.

Heldin uit de oorlog
De Joodse Etty Hillesum hield in de eerste jaren van de bezetting dagboeken bij die ze vanachter haar bureau op de tweede etage schreef. Ze woonde zes jaar aan de Gabriël Metsustraat tot het moment dat ze werd afgevoerd naar Westerbork. Later werd ze in Auschwitz vermoord. Het dagboek is bewaard gebleven en werd na de oorlog een bestseller. Hillesum wordt nog steeds geëerd als een van de helden van weleer. Veel straten en pleinen zijn naar haar vernoemd, en in Deventer is het Etty Hillesum Centrum opgericht.

Lees ook:
CDA stelt vragen aan college Amsterdam over beoogde sloop van Etty Hillesumhuis
Onlangs werd bekend dat de gemeente een sloop- en bouwvergunning wil afgeven voor het herenhuis aan de Gabriël Metsustraat in het Museumkwartier. Omwonenden, kenners en historici springen nu in de bres voor het huis waar Hillesum woonde. Het CDA slaat eveneens alarm en vindt dat het gebouw behouden moet blijven.

Ludieke actie voor behoud Etty Hillesumhuis
In de Amsterdamse Gabriël Metsustraat en aan het Museumplein kwamen dinsdagavond enkele tientallen mensen in actie voor het behoud van het Etty Hillesumhuis. Het woonhuis van de Joodse schrijfster die in de Sjoa werd vermoord zal mogelijk gesloopt worden.