‘Keren van het tij’ – commentaar Esther Voet
‘De vluchtelingenproblematiek blijft ons bezighouden. Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik zit er gespleten in.
Historicus Ewout Klei analyseerde hoe het de Joodse vluchtelingen verging voor de Tweede Wereldoorlog, hoe Hitler zelfs een kleine duizend Joden in Hamburg op het schip de Ms. St. Louis zette en tot aan Cuba liet varen, hoe Cuba ze de toegang weigerde en hoe het schip daarna teruggevaren is naar Duitsland, met alle desastreuze gevolgen van dien. Ook neemt hij nog eens de rol van de toenmalige Nederlandse regering en Joodse instanties onder de loep.
Er zijn paralellen te trekken met de huidige vluchtelingenstroom, maar identiek aan de jaren 30 is deze episode mijns inziens beslist niet, hoe graag veel opiniemakers ons dat ook wijs willen maken. Wel worden spanningen steeds zichtbaarder en incidenten talrijker, vanuit verschillende partijen. Dramatisch is het verhaal van Simon Soesan over zijn Indiase vriend, die door extreem-rechtse Duitsers in elkaar werd geslagen: ze dachten dat hij een Arabier was. Tegelijkertijd sprak Angela Merkel afgelopen week tot twee keer toe haar ernstige zorgen uit over de antisemitische denkbeelden onder de bevolkingsgroepen die zij met open armen ontvangen heeft. Het oorspronkelijke enthousiasme van veel van haar volksgenoten verdampt rap; het tij keert.
Hoezeer de wereld in een paar maanden kan veranderen, zien we aan de opmerkingen van Frans Timmermans. In ons jubileumnummer (november j.l.) liet hij zich uitgebreid uit over de vluchtelingen, ook dat het met het antisemitisme onder Syrische vluchtelingen wel niet zo’n vaart zou lopen. Maar ook Timmermans wordt zich bewust van de consequenties die deze stroom met zich meebrengt, zo blijkt uit zijn uitspraken van de afgelopen week.
Tegelijkertijd herdenken we zondag, in het kader van de Auschwitzherdenking, waar haat in zijn meest destructieve vorm toe kan leiden en wat er gebeurde nadat Nederland en andere landen de grenzen sloten voor mensen die werkelijk geen kant op konden. Laten we dus vooral deze twee dramatische gebeurtenissen blijven scheiden, de verschillen blijven zien. Maar tegelijkertijd is het beangstigend om te zien dat de lessen die toen hadden moeten worden geleerd, bij hele volksstammen (óók onder de vluchtelingen) niet zijn geleerd.
De Auschwitzherdenking heeft meer dan ooit lading en betekenis, waar die ook wordt herdacht.’
Dit artikel verscheen als hoofdredactioneel commentaar in het Nieuw Israelietisch Weekblad. Het NIW is een partner van Jonet en publiceert artikelen op deze site. Deze week in het blad:
– Nieuws 11 De koning van Hispanje… Tien Israëli’s hebben trouw gezworen aan de Spaanse koning. Ze krijgen een paspoort omdat hun voorvaderen vij onderd jaar geleden door de Inquisitie het land uit werden gejaagd.
– Gastcolumn 17 Anarchie Simon Soesan merkt van heel dichtbij dat in Duitsland de haat tegen vreemdelingen in alle hevigheid oplaait en maakt zich daar ernstige zorgen over.
– Geschiedenis 24 Vluchtelingen Het Westen, inclusief de Nederlandse overheid en de Joodse gemeenschap, heeft in de jaren 30 te weinig gedaan voor Joodse vluchtelingen. Historicus Ewout Klei analyseert.
– Silicon Wadi 27 Groene revolutie De verbouwing van medicinale wiet neemt in Israël een enorme vlucht. Telers en onderzoekers werken samen aan het ontwikkelen van de juist cannabis voor elke ziekte.
