Alle 901 inwoners Joods werkdorp nu bekend

hoofdgebouw Slootdorp
joodswerkdorpslootdorp.nl

“Wanneer je namen blijft noemen en vermelden, blijven de personen om wie het gaat ook een beetje in leven.” Aldus beschrijft Rob Warnars (73) uit Alkmaar zijn motivatie om alle namen te vinden van de bewoners van het Joodse werkdorp in Slootdorp in een gesprek met het Noordhollands Dagblad.

Het bestuurslid van de Stichting Aankoop en Exploitatie van Voormalig Joods Werkdorp Slootdorp-Nieuwesluis heeft 901 namen kunnen achterhalen van Joden die tussen de oprichting in 1934 en en de sluiting van het werkdorp in 1941 door de Duitsers in Slootdorp hebben gewoond. Hij noemt de speurtocht ‘monnikenwerk’ en ‘een uitputtend spitkarwei’. De stichting wil het rijksmonument van de particuliere eigenaar kopen om er een museum annex herinneringscentrum te vestigen.

Zijn speurtocht leidde hem naar archieven, zowel papieren als digitale. Een kaartenbak met honderden namen van Jan Pieter Vorsteveld, medeauteur van een boek over het werkdorp, hielp hem een behoorlijk eind op weg. Uitvoerig onderzoek, waarbij hij stuitte op politiebrieven, handgeschreven Rode Kruis-registers, adressenbestanden, namenlijsten van razzia’s, transportlijsten naar vernietigingskampen plus foto’s leverde Warnars nog honderden namen extra op. De namen zijn bedoeld voor twee wanden, die ooit een plek moeten krijgen in het voormalige werkdorp, gesticht en betaald door de Joodse gemeenschap.

Er komt een wand met alle namen van Joodse vluchtelingen die ooit een vakopleiding tot timmerman, metselaar, smid, kok, bakker of agrariër in het werkdorp hebben gevolgd om hun uitreismogelijkheden te vergroten. Een andere wand vermeldt de namen van ex-bewoners, circa tweehonderd, die – vaak met hun kinderen – naar concentratiekampen zijn afgevoerd en daar aan hun eind zijn gekomen.

“Zestig bewoners is dat lot, toen SS’ers met bussen langs kwamen om mensen op te halen, door toedoen van de toenmalig bedrijfsleider bespaard gebleven. Die mensen mochten in Slootdorp blijven omdat de oogst binnen moest worden gehaald. Daar bleek de bezetter vanwege de voedselvoorziening niet ongevoelig voor,” zo vertelt Warnars.

Behalve naar namen is er ook gezocht naar verhalen. Een foto van Menno de Vries, een Duitser die trots met een ploeg en twee paarden in de Wieringermeer aan het werk is, is voor Warnars het begin van de speurtocht naar verhalen achter de namen geweest. Warnars stuitte onder andere ook op een ex-bewoner die naar Groot-Brittannië ging, zich aansloot bij de geallieerden en op het strand van Normandië, tijdens D-Day, is gesneuveld.

Verder zijn er zeven Nederlanders en een Duitser geweest die vanuit de dienst werkvoorziening in Amsterdam naar Slootdorp zijn gestuurd, terwijl het werkdorp al door de Duitsers was ontruimd en iedereen bleek te zijn vertrokken.

De vondst van de mogelijk laatste nog in leven zijnde ex-bewoner in Israël, door documentairemaker Frans Bromet met wie de stichting samenwerkt, is volgens Warnars ’ongelofelijk’: “Wij dachten dat iedereen die daar ooit heeft gewoond overleden zou zijn. Dit bracht ons, het bestuur, in complete juichstemming. Wat ik weet is dat de meneer, een 94-jarige Duitser, na Slootdorp naar Gouda is vertrokken. Daarna is hij van de radar verdwenen. Misschien heeft die man prachtige verhalen van toen, om ooit via het museum door te kunnen geven.” De gevonden ex-bewoner leeft in een kibboets, is nog helder en wil graag over zijn leven in het werkdorp vertellen.

“Het ultieme zou zijn als we hem een keer in Slootdorp zouden kunnen laten terugkeren. Geen idee of dat qua leeftijd en gezondheid mogelijk is.’’

Hoewel Warnars denkt dat hij qua aantal namen dicht bij de eindstreep is, blijft hij beslist niet stil zitten: “Je wilt volledig zijn, niemand vergeten of overslaan. Dus de onrust in mij en de drang om door te zoeken blijft.”

Categorie:

Home » Achtergrond » Alle 901 inwoners Joods werkdorp nu bekend