Archief Getto van Warschau openbaar en online
Het Joods Historisch Instituut in Warschau (Polen) is bezig met het voorbereiden van een tentoonstelling over het Ringelblum Archief dat de geschiedenis van het Getto van Warschau beschrijft.
Op een persconferentie afgelopen donderdag presenteerde het instituut in Warschau gedetailleerde plannen, waarvan een belangrijk onderdeel is het gratis beschikbaar stellen van het gehele archief op internet. Elk document zal niet alleen een Poolse maar ook een Engelse beschrijving krijgen, en sommige zelfs een Hebreeuwse.
Onderzoekers aan het Joods Historisch Instituut zullen het werk aan de publicatie van de laatste vier delen van het Ringelblum Archief volgend jaar afronden. De complete uitgave ervan zal dan 36 delen omvatten.
Pawel Spiewak, de directeur van het Joods Historisch Instituut vertelt dat de leden van het archief getuigenissen van elke Jood [in het getto] wilden vastleggen: “Hun verzet tegen de Duitsers was intellectueel van aard. Hun documenten zijn de belangrijkste getuigenis van wat er gebeurde tijdens de sjoa.”
Het initiatief voor het archief werd in 1940 genomen door de historicus Emanuel Ringelblum, die de geheime organisatie Oneg Sjabbat oprichtte om documenten te verzamelen. De groep verzamelde officiële documenten, krantenartikelen, aantekeningen en dagboeken van inwoners van het getto, Duitse aankondigingen, affiches, pamfletten en brieven die het getto hadden weten te bereiken. Maar ook voedselbonnen en zelfs snoep-papiertjes en tramkaarten.
Tientallen foto’s en meer dan driehonderd tekeningen en aquarellen vormen een ander onderdeel van de collectie van zo’n dertigduizend objecten die vaak de laatste getuigenissen zijn van het leven, lijden en de dood van niet alleen individuen, maar ook hele gemeenschappen uit dorpen en steden in heel Polen.
Het eerste deel van het Ringelblum Archief werd verborgen in de nacht van 2-3 augustus 1942. Twaalf dagen eerder waren de massale deportaties van de Joden in Warschau naar het vernietigingskamp Treblinka begonnen. Wetend dat de dood hun wachtte, werd besloten het archief veilig op te bergen, opdat het zou kunnen dienen als getuigenis van het lot van een uitgeroeid volk.
Als bergplaats werd de kelder van de Ber Borochow Joodse School aan de Nowolipki Straat gekozen. Het hoofd van de school, Izreal Lichtensztajn was lid van de groep Oneg Sjabbat en één van Ringelblum’s meest betrokken en vertrouwde collega’s. Twee van zijn leerlingen, Dawid Graber en Nachum Grzywacs, verpakten de verzamelde documenten in tien metalen kratten en begroeven die in de kelder.
