‘Beethovenstraat’ is ode aan koningin van Plan Zuid
De Beethovenstraat, de belangrijkste winkelstraat in het Amsterdam-Zuid van Berlage, was met zijn luxe etalages decennialang het toonbeeld van de hoofdstedelijke chic. De straat heeft een interessante geschiedenis, die auteur Frank van Kolfschooten in zijn onlangs verschenen boek ‘De Beethovenstraat – verborgen geschiedenissen’ aan de hand van gesproken en geschreven bronnen beschrijft. Het is een geheel herziene versie van De Koningin van Plan Zuid, dat in 1997 verscheen.
Rond de Beethovenstraat kwamen in de jaren dertig van de twintigste eeuw veel Duitse Joden terecht, die als ontheemden vanzelfsprekend elkaars gezelschap zochten. Hierdoor ontstond een kleine Duits-Joodse enclave. Duitse boekhandels en restaurants vestigden zich in de straat. Emigranten begonnen winkels waar Duitse worst en Duits brood verkocht werd. Gevluchte intellectuelen en kunstenaars vonden elkaar in koffiehuizen, die door andere vluchtelingen geopend waren. Zo kwamen de Duitse Joden amper in contact met Nederlanders, ook niet met Nederlandse Joden, die bovendien vaak reserves hadden ten opzichte van de ‘arrogante’ Duitse Joden. De kinderen die naar Nederlandse scholen gingen en Nederlandse vrienden maakten, integreerden makkelijker.
Het Joodse karakter van de straat werd door de Duitse bezetting tenietgedaan. Op nog geen tweehonderd meter van de straat, in wat nu de Gerrit van der Veenstraat heet, maar toen nog de Euterpestraat was, was het hoofdkantoor van de beruchte Sicherheitsdienst gevestigd en de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung, die de deportatie van Joden uit Nederland organiseerde.
In de jaren zestig verwierf de Beethovenstraat nationale faam als delicatessenparadijs. In de jaren rond de eeuwwisseling herinnerden alleen de Duitse accenten van hoogbejaarde bewoonsters nog aan de voorbije jaren. De recente ontwikkelingen aan de Zuidas hebben de straat nieuw leven ingeblazen. Van Kolfschooten schetst een levendig en verrassend beeld van deze unieke straat en haar bewoners.
