Dagboeken Anne Frank na 70 jaar nog niet op internet
Geldt ook voor de dagboeken van Anne Frank dat de auteursrechten zeventig jaar na de dood van de schrijver (en dan per 31 december van dat jaar) vervallen, zoals de Nederlandse Auteurswet sinds 1985 bepaalt? Volgens de Franse communicatiewetenschapper Olivier Ertzscheid wel. Al enkele weken kondigt hij aan het originele dagboek op het internet te zullen plaatsen. Maar dat is nog niet gebeurd. De felle juridische strijd die over het copyright woedt, heeft daar vermoedelijk iets mee te maken.
De dagboeken van Anne Frank zijn formeel eigendom van het Anne Frank Fonds, dat gevestigd is in Basel. Dit fonds, gesticht door vader Otto Frank in 1963, had de rechten van alle uitgaven, bewerkingen, theaterproducties en films over Anne Frank in handen en onderneemt juridische stappen tegen iedereen die de auteursrechten schendt. De rechten van het dagboek, stelt het fonds, berusten immers mede bij Annes vader Otto Frank, die de twee originele dagboeken na de Tweede Wereldoorlog samensmeedde tot één ‘lezersvriendelijk’ geheel, dat in Nederland verscheen onder de titel Het Achterhuis. Voor deze samenstelling zouden ook hem auteursrechten toekomen. Otto Frank overleed in 1980 en daarmee zou het copyright pas aflopen aan het einde van 2050, zeventig jaar na zíjn overlijden.
Toch was ook de Nederlandse Anne Frank Stichting – die los staat van de Baselse stichting – voornemens de originele manuscripten van het dagboek in 2016 te publiceren. De stichting, die de originele dagboeken in bruikleen heeft van het Instituut voor oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD), kopieerde de oorspronkelijke tekst voor wetenschappelijk onderzoek met als doel tot een gezamenlijke, integrale publicatie van de manuscripten te komen. Het Anne Frank Fonds in Basel spande hierop een rechtszaak aan, die 23 december 2015 diende voor de rechtbank in Amsterdam. De rechtbank oordeelt dat het Zwitserse Fonds zich ‘de zeggenschap toe lijkt te eigenen over welk onderzoek er wel en niet mag plaatsvinden’, en ‘dat is geen recht dat door het auteursrecht wordt beschermd’. De rechtbank veroordeelde het fonds tot het betalen van 25 duizend euro proceskosten. Een overwinning voor de Nederlandse Anne Frank Stichting dus. Maar deze ziet om onduidelijke redenen toch af van haar voorgenomen publicatie van Anne Franks originele manuscripten.
Tot dusver houdt communicatiewetenschapper Ertzscheid zich stil. Of het Anne Frank Fonds bij voorbaat met juridische maatregelen tegen online publicatie heeft gedreigd, is niet duidelijk.
