Nobelprijswinnaar Elie Wiesel (87) overleden

Elie Wiesel, schrijver en voorvechter van het in gedachten houden van de Sjoa, heeft het leven gelaten. Hij overleed zaterdag op 87-jarige leeftijd. Voor zijn werk en strijd tegen geweld, onderdrukking en racisme ontving hij in 1986 de Nobelprijs voor de Vrede. De Noorse jury noemde hem ‘een boodschapper voor de mensheid’. Zijn inzet voor de vrede werd geprezen na de ‘totale vernedering en de minachting voor de mensheid’, die hij in in Hitlers concentratiekampen had ervaren. Wiesel droeg de prijs op aan het Joodse volk.

Holocaust-museum
Wiesel werd in 1928 in Roemenië geboren als zoon van orthodoxe Joden uit Hongarije. In 1944 werd hij met zijn familie naar Auschwitz gedeporteerd, waar zijn moeder en jongste zus de dood vonden. Zijn vader overleed later tijdens de dodenmars van Auschwitz naar het kamp Buchenwald. Na de Tweede Wereldoorlog verhuisde Wiesel naar Frankrijk en later naar de Verenigde Staten. In 1963 ontving hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Wiesel gaf leiding aan de bouw van het Amerikaanse Holocaust-museum, dat tot op de dag van vandaag in Washington DC te bezoeken is.

Nacht
Zijn oeuvre bestaat uit meer dan veertig fictie- en non-fictieboeken. Hij begon ongeveer tien jaar na de oorlog met het opschrijven van zijn ervaringen in de nazi-kampen. Dit gebeurde dankzij een ontmoeting met de Franse schrijver François Mauriac en een gesprek met een rabbijn. In 1956 publiceerde hij zijn eerste boek met de Jiddische titel Un di velt hot geshvign. Het boek van negenhonderd pagina’s lang, werd in het Nederlands vertaald als En de wereld zweeg. Later bewerkte Wiesel zijn debuutroman tot het werk La nuit, vertaald als Nacht. In 1960 werd het uitgebracht. In het begin verkocht het nauwelijks, maar pas na een reeks tv-interviews kwam de verkoop op gang en maakte het hem beroemd. La nuit verscheen uiteindelijk in dertig talen.

‘Baken van licht’
In de jaren daarna schreef hij nog vele boeken en begon hij met het geven van colleges aan de universiteit van Boston. Volgens het Joods Wereldcongres was Elie Wiesel ‘een baken van licht’. De Joodse wereld heeft volgens de organisatie enorm veel te danken aan Wiesel, die in 2010 door het congres werd onderscheiden. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu stelde dat ‘de Joodse staat en het Joodse volk’ in diepe rouw zijn door de dood van Wiesel. ‘De woordkunstenaar Elie heeft met zijn bijzondere persoonlijkheid en zijn fascinerende boeken de overwinning belichaamd van de menselijke geest over de wreedheid en het kwaad’, aldus de premier.

Volgens de Duitse minister Frank-Walter Steinmeier (SPD) van Buitenlandse Zaken is met Wiesel ‘een groot schrijver, filantroop en geleerde en onvermoeibare strijder tegen haat, onverdraagzaamheid en geweld’ heengegaan. Steinmeier verklaarde een ‘buiging’ te maken voor het werk van Wiesel. De Amerikaanse president Barack Obama noemde Wiesel ‘het geweten van het woord’ en prees hem voor zijn werk binnen en buiten de Verenigde Staten. “Hij was niet alleen de belangrijkste Holocaust-overlevende in de wereld, maar ook een levend monument,” aldus Obama. Ook het Yad Vashem Instituut in Israël heeft een uitgebreide verklaring gegeven over de dood van Wiesel.