Hanna Luden tegen Boeddhisten: ‘Zionisme betekent voor iedereen net wat anders’

In het Boeddhistisch Dagblad – de boeddhistische evenknie van Jonet.nl – verscheen onlangs een ingezonden stuk van BDS-aanhanger en filosoof Jasper Schaaf. Het artikel deed veel Joodse Nederlanders verbazen, onder meer omdat niet verwacht werd dat Boeddhisten een podium zouden geven aan een BDS-activist. In ‘Rechtvaardig? Geef de Palestijnen hun grond terug’ betoogt Schaaf voor het ‘teruggeven van meer dan de helft van de grond aan de Palestijnen’. CIDI-directeur Hanne Luden klom in de pen om daarop een antwoord te geven. In haa artikel legt ze aan de Boeddhistische lezers onder meer het begrip ‘zionisme’ uit. Lees het artikel hier:

‘Het Israëlisch-Palestijns conflict houdt de aandacht van ‘de wereld’ al zo’n al zo’n  75 jaar, en is al ruim een eeuw gaande. Velen over de hele wereld voelen zich erbij betrokken op een manier die we niet zien bij andere lang lopende regionale conflicten. Mensen die niet weten hoe ze zich zouden moeten voelen over Armenië, Azerbeidzjan en Nagorno-Karabach, of India, Pakistan en Kashmir, hebben vaak wel een uitgebreide mening voorhanden over Israël, zionisme en de  Een duurzame oplossing voor het conflict tussen Israël en de Palestijnen kan echter alleen worden bereikt als de partijen in staat blijken om vooruit te kijken en vanuit het heden te redeneren.

Het begrip zionisme betekent voor iedereen net wat anders. Het land Israël oefent nu eenmaal op vele volken, groepen en mensen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit en spreekt diepe emoties aan. Dit geldt voor zowel Joden als niet-Joden. Voor iedere groep of individu speelt net een andere reden: religie, nation building, economische kansen, vluchten voor vervolging en ga zo maar door. Bovendien hebben verschillende stromingen en individuen hun eigen voorstelling van hoe dit kleine stuk land gedeeld moet worden, en hoe zij eigenlijk met elkaar om zouden moeten gaan.

Aan het einde van de 19de eeuw trokken Joden naar Israël toe in de hoop er een utopische samenleving op te bouwen. Israël heeft zich ontwikkeld tot een moderne samenleving met grote aantrekkingskracht maar ook problemen. En dit geldt ook voor het zo lang durende conflict met de Palestijnen. Ook deze moet niet utopisch maar praktisch worden aangepakt en opgelost. Het blijkt essentieel dat een visie voor een oplossing enige aanknopingspunten heeft met de werkelijkheid.

Dit ontbreekt volledig bij sommigen voor wie ‘de Palestijnse zaak’ aan het hart gaat, zoals Jasper Schaaf, die bovendien ook de feiten niet helemaal kent.

Omdat het in conflicten over tegenstrijdige visies en belangen gaat, is het begrip ‘rechtvaardigheid’ zelden objectief te definiëren.  We moeten ernaar blijven streven, zonder de realiteit uit het oog verliezen. Om elke centimeter van de smalle strook grond aan de Middellandse Zee wordt al sinds de prehistorie voortdurend en bitter gevochten. Het is van groot belang om die geschiedenis te kennen, maar vasthouden aan wrok, woede of schuldgevoel om het verleden is zinloos: de afgelopen 120 jaar  kan niemand terugdraaien evenmin als de ontwikkelingen negeren.

Politiek, echte oplossingen bedenken en uitvoeren, is per definitie pragmatisch, het wegen van belangen, en niet een theoretische oefening. Het gaat om de levens van echte mensen in echte situaties. Dit is wat men hard nodig heeft in dit conflict. Deze noodzaak onderkenden alle Zionistische denkers, beginnend bij Herzl – de grondlegger van het moderne zionisme – al aan het einde van de 19^de eeuw. Lees zijn boek Alt Neu Land, waarin een lokale Arabier (toen bestond het begrip Palestijn nog niet) aan het woord is.

De meest geaccepteerde oplossing voor het conflict is het splitsen van dit smal stuk land, de twee-statenoplossing. Maar de regeling moet niet alleen leuk klinken, maar moet ook werken. Voor alle inwoners van het gebied, ook voor diegenen van wie Jasper Schaaf vindt dat ze er eigenlijk niet horen, de gewone Israëli’s. Want die kunnen nergens anders heen, hun voormalige adressen bestaan niet meer. Niet in Polen, Roemenië of Hongarije, noch in Iraq, Libanon of Syrië. Het is tijd om het beste te maken van de situatie zoals die werkelijk is. Dit betekent dat ‘historisch recht’ niet altijd gedaan kan worden, noch voor Joden noch voor Palestijnen, beide volkeren van vluchtelingen. Wel praktisch recht –  voor beide partijen een volwaardig bestaan, niet alleen als individuen, maar ook zelfbeschikking als volkeren.

De meeste Palestijnen en Israëli’s willen echter vooral een gelukkig, vredig en kansrijk bestaan. De bloederige geschiedenis willen zij juist graag achter zich laten, als dat betekent dat het heden en de toekomst vrediger zijn en meer hoop bieden . Hun leiders hebben de morele plicht om te helpen , en daarover bereid zijn om te onderhandelen. Pijnlijke maar noodzakelijke compromissen mogen ze niet uit de weg gaan. En zij zullen de extremisten aan beide kanten, die geen compromis dulden, moeten beteugelen. De Israëlische premier Rabin zei ‘soldaten van vrede’ nodig te hebben. Zelf werd hij door een fanatieke Israëli vermoord midden in zijn strijd voor vrede. Het is aan zijn opvolgers – Israëli’s en Palestijnen – om deze strijd niet op te geven maar juist vooruit te brengen.

Een levensvatbare Palestijnse staat op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook maakt deel uit van deze pragmatische oplossing, en ook Israëli’s zullen concessies moeten accepteren. De soepelheid die ze tonen rond de akkoorden met VAE en Bahrein biedt hoop, en bewijst dat de meerderheid van Israëli’s inderdaad bereid is tot compromissen, als hun veiligheid kan worden gewaarborgd. Ondanks wederzijds wantrouwen, moet iedereen in dit conflict beseffen dat hij niet alles zal krijgen wat hij wil of wat hij denkt historisch recht op te hebben. Wel valt  op in deze discussie dat voor velen het vanzelfsprekend is dat er in de Joodse staat Arabieren (Palestijnen én Israëlische Arabieren) zullen blijven wonen, maar in de Palestijnse staat geen Joden.

De route naar een oplossing blijft lang en moeilijk. Dat getuigt de 4000 jaar geschiedenis van de regio en in het bijzonder die van de afgelopen 120 jaar. En op deze weg komen fanatici – Joods en Palestijn – die er alles aan doen om vredesonderhandelingen te saboteren. Dat mogen we niet toestaan. Zij moeten bestraft worden, wanneer ze landbouwgebieden en eigendommen vernietigen of afpakken, mensen bedreigen, of wanneer ze terroristische aanslagen plegen.

Het Midden-Oosten wordt gekenmerkt door stammenoorlogen in heel de regio. Daarvan staat het Israëlisch-Palestijns conflict het meest in de schijnwerpers. Geen van de chaos, het geweld en de spanningen in het gebied kunnen worden opgelost zonder utopische idealen en fundamentalistische eisen los te laten.

De regio is toe aan praktische oplossingen gebaseerd op de situatie voorhanden, niet aan historische wrokgevoelens of verongelijktheid. Simplistische oplossingen voor het Israëlisch-Palestijnse conflict werken averechts, omdat ze de leiders een vals alternatief bieden in plaats van moeilijke onderhandelingen, en de volkeren valse hoop. Men begint zich openlijk af te vragen of deze leiders een oplossing voor het conflict überhaupt willen.

Perspectief voor mensen in het Midden-Oosten moet bestaan uit pragmatische overeenkomsten, zoals die tussen Israël, de VAE en Bahrein. Tussen volken die ooit elkaar wantrouwden, maar die langzaam maar zeker inzien dat het beter is om zaken mét elkaar te doen. De goede samenwerking tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit in de strijd tegen het coronavirus, biedt hoop dat er genoeg vertrouwen over en weer ontstaat voor een rechtvaardige vredesovereenkomst, gebaseerd op het heden, niet de geschiedenis.’

Lees ook:
Beatrix naar interreligieuze conferentie in Utrecht
Prinses Beatrix (81) woont binnenkort een interreligieuze conferentie bij in Utrecht. Op de bijeenkomst van In Vrijheid Verbonden zijn het Jodendom en alle andere grote godsdiensten in Nederland vertegenwoordigd. De prinses zal luisteren naar verschillende sprekers en zal kijken naar diverse presentaties met muziek, onder meer van de Joden, christenen, moslims en boeddhisten.