Historische tekst Joodse winkel Rotterdam lijkt op tijd gered van de ondergang

Het had niet langer hoeven duren of een deel van de historische gevel van een voormalige Joodse winkel in Rotterdam was verdwenen. Vorige week probeerden bouwvakkers de borden van de textielzaak ‘Het Wonder’ te slopen met een slijptol. Een voorbijganger zag wat er gebeurde en kon voorkomen dat de tekst eraf gehaald wordt. De naburige zaak, een filiaal van koopjeswinkel Zeeman, gaat uitbreiden en daarom moet de gevel worden aangepakt. De gemeente en Zeeman willen nu voorkomen dat de tekst verdwijnt, maar het hangt wel van welwillendheid van de pandeigenaar af.

Schrik
Het gebeurde allemaal vorige week dinsdag in de Rotterdamse Noordmolenstraat. Daar zag Frank Roos van het Historisch Genootschap Roterodanum een man met een zaag naar boven zag klauteren om de letters van de gevel te halen. Een toevallige ontdekking, maar de schrik zat er bij Roos goed in. De belettering was van Israël Levi de Winter, die daar in de oorlogsjaren een stoffenwinkel had. Hij heeft het pand nooit zelf kunnen sluiten, omdat hij in 1942 naar Auschwitz werd gedeporteerd en vermoord. Hetzelfde gold voor zijn echtgenote en kind.

Zaag en slijptol
Roos vertelt aan RTV Rijnmond hoe hij in actie kwam. “Een medewerker stond op de trap met een zaag richting de belettering. Ik vroeg wat hij ging doen. Hij zei: “Dit gaat weg. We gaan het wel bewaren, maar het blijft niet hier.” Ik heb meteen de eigenaar van het pand en de Zeeman gebeld om dat te voorkomen.” Na wat praten Roos het voor elkaar dat er voorlopig niets aan de reclametekst wordt gedaan. “En hopelijk blijft dat zo, want dit moet hier blijven hangen. We willen dit deel van de stad graag beschermen. Deze historische tekst heeft namelijk een verbinding met de Tweede Wereldoorlog.”

Joods erfgoed bewaren
Vervolgens schreef Roos een brief aan de gemeente Rotterdam, waarin hij vurig pleit voor het behoud van deze historische en bijzondere gevel. “We hopen dat de gemeente er snel op reageert zodat de geveltekst kan blijven hangen zoals het hangt,” aldus Roos tegen RTV Rijnmond. Hij krijgt steun van Frank van Gelderen van Loods 24 en het Joods Kindermonument: “Er komt plotseling geschiedenis terug. Als daar aan geschaafd en gebeiteld wordt, zou dat heel naar en verdrietig zijn in een gebombardeerde stad waar niets is overgebleven van Joods erfgoed. We willen beslist niet dat daar een zaag in komt.”

‘Joden waren hier‘
Volgens Van Gelderen laat deze tekst zien dat er in Rotterdam gewone mensen geleefd hebben, Joodse burgers, die gedeporteerd zijn en vermoord. “Die mensen hebben niets achtergelaten van hun leven hier, behalve dit stukje hier dat zichtbaar gemaakt is. De winkel heette Het Wonder. Het was een manufacturenzaak, een stoffenhandel en dat is het eigenlijk door de jaren heen gebleven. Deze geveltekst herinnert aan mensen die zo in één keer uit het leven zijn weggerukt. Waar een gezin met kind zijn afgevoerd en nooit meer zijn teruggekomen.” 

Welwillendheid
De gemeente zegt de brief serieus te nemen. Een woordvoerder laat weten dat het erg belangrijk is dat de letters op het pand behouden blijven, maar dat het wel afhangt van wat de eigenaar ervan wil. Dat is niet Zeeman, die het pand huurt en gaat uitbreiden. Wel is het concern bereid om mee te werken waar nodig. “We hoeven daar geen Zeeman-vormgeving te laten zien. Die ruimte aan de rechterkant houdt wat ons betreft zijn oorspronkelijke uiterlijk. Er gaat een mooi en verdrietig verhaal achter schuil waarvan wij hopen dat dat zichtbaar blijft,” verklaart een zegsvrouw. woordvoerder Caroline van Turennout.

Van de eigenaar is nog geen reactie gekomen. Als die zegt: ‘de beuk erin!’, zullen Roos, Van Gelderen, Zeeman en de gemeente er mogelijk toch aan moeten geloven. Klik hier voor de video op Rijnmond.nl