Jeugdjournaal past item over Auschwitz aan na beschuldiging van kwade opzet

Het Jeugdjournaal heeft een item over Auschwitz en de Sjoa aangepast nadat twitteraars hun ongenoegen hadden laten blijken. In het oorspronkelijke filmpje werd niet gesproken over Joden die in het vernietigingskamp waren vermoord, maar over ‘mensen’. Een storm van kritiek brak los. Pro-Israëlische twitteraars suggereerden dat ‘Joden’ er opzettelijk uit zou zijn gehouden. Uiteindelijk heeft de redactie van het kinderprogramma de video aangepast en worden de Joden alsnog genoemd, evenals andere groepen.

‘Mensen’
In het item werd aan de jonge kijkers uitleg gegeven over Auschwitz. Dat gebeurde naar aanleiding van de herdenking van de bevrijding van dit vernietigingskamp, afgelopen maandag. Het woord ‘Joden’ werd in de video niet gebruikt. Hetzelfde gold voor Sinti en Roma, homoseksuelen, gehandicapten, Jehova’s getuiten of communisten; allen groepen die in het kamp werden vermoord. In plaats daarvan gebruikten de makers het woord ‘mensen’, mogelijk doelend op alle groepen of misschien uit gebrek aan inzicht hoe gevoelig dit onderwerp kan zijn.

Twitter-rumoer
Op Twitter ontstond algauw grote rumoer. ‘Je vraagt je af wat er door het hoofd van de @jeugdjournaal redacteuren ging toen ze besloten om 0x het woord “Joden”, “Sinti” of “Roma” te gebruiken in een uitleg filmpje over Auschwitz. Was het gewoon “dom?” of “Niemand voor het hoofd willen stoten”?’ tikte Juval Pat El, VVD-duoraadslid in Lansingerland. Daarna pakten ook anderen het op. ‘Jeugdjournaal ‘vergeet’ Joden te noemen in item over Auschwitz, want volgens het @jeugdjournaal jeugdjournaal waren er geen Joden, Sinti of Roma in Auschwitz’, schreef Joop Soesan van de blog Joods.nl.

Opzet
NIW-journaliste Esther Voet stelde eveneens dat er sprake was van opzet. ‘Best @jeugdjournaal, ook ik heb even nagekeken en gelezen, sinds wanneer wordt bij jullie het woord #jood of #sinti#roma geboycot? Te moeilijk te zeggen dat mensen in #auschwitz werden vermoord omdat ze Jood, Sinti of Roma waren? Graag een duidelijk antwoord! #opvoeden‘. Er aan toevoegend: ‘Ze hebben het alleen over ‘mensen’ met geen enkele uitleg. In zelfde uitzending wel lang item over Grammy awards (Auschwitzherdenking 4e item). Als je er niet voldoende&goede aandacht aan wil besteden, laat het dan maar, @jeugdjournaal. Want jullie brengen geen enkele les over’

‘Progaganda’
Vervolgens stormde het door op Twitter. Verontwaardigde twitteraars gaven hun mening over het Jeugdjournaal-item. Van ‘bizar’ tot ‘schandalig!’ en van ‘propaganda’ tot ‘eigen stokpaardje’. Jos Vervoort twitterde: ‘Ondertussen is het item al honderdduizenden keer gezien. Propaganda geslaagd […] En maar volhouden dat de @PubliekeOmroep neutraal is’. Voet twitterde: ‘Heel benieuwd of de makers van het @jeugdjournaal de beschaving kunnen opbrengen om in het getoonde filmpje een en ander aan te passen. Jeugdjournaal heeft, zoals jullie allemaal kunnen zien, nog niet gereageerd’.

‘Joden wel genoemd’
Uiteindelijk kwam er een reactie van het Jeugdjournaal, dat op Twitter aangaf het woord ‘Joden’ wel degelijk te hebben gebruikt, maar nog niet goed genoeg. ‘We zijn erop gewezen onvolledig te zijn in de berichtgeving wat betreft herdenking concentratiekamp Auschwitz. In het tv-onderwerp van maandag 27 januari hebben we wel degelijk benoemd dat veel Joden zijn opgepakt. Maar we hadden inderdaad duidelijker moeten maken dat vooral Joden, Roma en Sinti het slachtoffer waren van de nazi’s. Het artikel op de site is daarom aangepast. Wij vinden het jammer dat op voorhand kwade opzet wordt vermoed. Natuurlijk willen wij niet aan geschiedvervalsing doen en boycotten we de termen Jood, Sinti of Roma uiteraard nooit’. Ook de video werd aangepast.

‘Alle video’s aanpassen‘
Voet accepteerde het antwoord van het Jeugdjournaal. En er kwam een artikel in het NIW over de rel. ‘Dank voor jullie reactie, @jeugdjournaal, wij nemen beide tweets op in ons artikel. Ik mag hieruit concluderen dat jullie het gewraakte filmpje, zoals het ook op Youtube staat, niet zullen aanpassen?’ schreef ze op Twitter. Juval Pat El sloot zich daarbij aan. ‘Eindelijk heeft @jeugdjournaal de website en video aangepast, kunnen jullie ook de youtube film corrigeren? Blijft voor mij een raadsel hoe dit ooit heeft kunnen gebeuren’. De YouTube-video werd uiteindelijk ook vervangen door de nieuwe versie van het item.

Eerder ook kritiek
Het is niet voor het eerst dat er kritiek is op de berichtgeving van het Jeugdjournaal. In 2017 werd het kinderprogramma erop gewezen een fout te hebben gemaakt in een item over het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Het ging om een reportage over de Gazastrook, waarin de Palestijnen als slachtoffers en de Israëli’s als daders werden neergezet. Na veel kritiek van de actiegroep Likoed Nederland moest de redactie toegeven een fout te hebben gemaakt en werd er een rectificatie geplaatst.