Joden Kroatië boycotten herdenking weer
De Joodse gemeenschap in Kroatië blijft doorgaan met het boycotten van de jaarlijkse herdenking in het voormalige concentratiekamp Jasenovac. Niet alleen de overkoepelende Joodse organisatie werkt niet mee aan de plechtigheid, maar ook de vertegenwoordigers van andere vermoordden laten het in april afweten. Onder meer de bond van anti-fascisten en de vereniging van de Kroatische Roma haken af. De Kroatische Serviërs beramen zich nog op hun stappen.
De heibel rond de herdenking, die altijd op 20 april is, ontstond in november 2015 toen in Jasenovac door de regering een plaquette werd onthuld voor de Kroatische slachtoffers van de Joegoslavische burgeroorlog in de jaren negentig. De tekst op de plaat bleek een slagzin te zijn van het Ustase-regime; het fascistische regime dat in de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de nazi’s. Ietwat later bood premier Andrej Plenkovic zijn excuses aan voor de tekst. Intussen staat het gedenkteken er nog steeds. Dat komt volgens de premier ‘bij ontstentenis van een adequaat juridisch kader wat betreft totalitaire regimes’.
De huidige regering relativeert de misdaden die zijn begaan door het Ustase-regime, meent voorzitter Ognjen Kraus van het samenwerkingsverband van Joodse verenigingen in Kroatië. Hij vindt dat de regering in Zagreb weinig of niets doet om de heropleving van Ustase-gedachtengoed tegen te gaan. De huidige rechtse regering zou zich daar schuldig aan maken, zo meent Kraus. De Ustase was destijds verantwoordelijk voor de dood van honderdduizenden Joden, Roma, Serviers en anti-fascisten. Volgens Kraus staat de overheid oogluikend symbolen uit de Ustase-tijd toe. Niettemin is het lastig oordelen wat is toegestaan; zo komt op de Kroatische vlag het rood-witte schild voor. Dit was indertijd ook een van de symbolen die de fascisten gebruikten.
Na de Duitse inval in het toenmalige koninkrijk Joegoslavië, op 7 april 1941, verdeelden de nazi’s het land in verschillende gebieden. Slovenië werd grotendeels bij Duitsland gevoegd, Servië werd een bezet gebied en Kroatië werd een vazalstaat. Hier kwam het facistische regime van de Ustase aan de macht, die een onafhankelijk Kroatië propageerde waar geen plaats kon zijn voor Joden, zigeuners, Serviërs en moslims. Ook delen van het huidige Bosnië-Herzegcovina werden door de Ustase aangestuurd. In dit gebied ontstond een militaire strijd die gewonnen werd door de partizanen van Josip Broz Tito. Na de oorlog richtte hij het socialistische Joegoslavië op.
