Johannes van Dam overleden
Van Dam, die naam en faam maakte als recencent van restaurants voor Het Parool, was al langer ziek. Zo leed hij aan hart- en vaatziekten, nierfalen en suikerziekte. Desondanks bleef hij houden van lekker eten. In de afgelopen jaren had hij vaak de kracht niet meer om naar een Amsterdams restaurant te gaan, te eten en een recensie te schrijven. In februari lukte het hem wel om naar het Joods Historisch Museum (JHM) te komen voor het proeven van perenkugels. Ze waren gemaakt in een wedstrijd en werden door hem beoordeeld.
Van Dam werd in 1946 geboren als zoon van een Joodse fabrikant van plastic luierbroekjes. Toen hij zestien jaar was kreeg hij met zijn vader en zijn dertienjarig zusje een ongeluk. Hun auto moest uitwijken voor een fietser, raakte op de door vorst glad geworden weg in een slip, gleed het Pekelderdiep in en schoof onder het ijs. Johannes wist zijn zusje te redden maar zijn vader verdronk en vond de dood. Later studeerde Van Dam aan de Universiteit van Amsterdam. Eerst medicijnen en vervolgens psychologie, maar hij brak beide studies voortijdig af. Hij woonde op een boot in de Lijnbaansgracht, speelde schaak, het bordspel Go en sympathiseerde met de Provo’s. Hij verdiende de kost met vele soorten baantjes.
In 1983 nam hij de Kookboekhandel in Amsterdam over, de eerste in kookboeken gespecialiseerde boekwinkel van Nederland. Na zeven jaar deed hij de winkel over aan de huidige eigenaresse Jonah Freud en besloot zich te wijden aan het schrijven over eten. Zijn eerste culinaire recensie verscheen in 1988 in weekblad Elsevier. Twee jaar later begon hij zijn geruchtmakende wekelijkse rubriek in Het Parool. Vooral in die laatste positie had hij veel macht. Een recensie van Van Dam kon een Amsterdams restaurant maken of breken. Na een positieve recensie zat het wekenlang vol. Daar was hij zich ook terdege van bewust. Toen hij ooit wegging bij een restaurant dat hij een hoog punt ging geven, zei hij bij zijn afscheid dat ze zich er maar op moesten voorbereiden dat het ‘heel druk’ ging worden.
Op 17 november 2005 presenteerde hij De Dikke Van Dam, een boek van 735 pagina’s over eten dat gebaseerd is op zijn artikelen. Zijn gastronomische bibliotheek van zestigduizend titels heeft hij ondergebracht in de Stichting Gastronomische Bibliotheek (SGB), die hij met culinair historicus Joop Witteveen opzette en waarvan hij tot zijn overlijden voorzitter was. Zijn favoriete gerecht was aardappelpuree met rauwe andijvie (stamppot) en een gehaktbal. Hij gold als autoriteit op het gebied van kroketten en was een liefhebber van de boerenkeuken en van de authentieke Joodse keuken.
