Joodse herdenkingen in het Joods Cultureel Kwartier
Op Jom Hasjoa, de dag van de Sjoa (Hebreeuws voor vernietiging), herdenkt de Joodse gemeenschap over de gehele wereld de slachtoffers van de naziterreur. Jom Hasjoa valt op 26 Nisan in de Hebreeuwse kalender. Op deze dag kwamen in 1943 de Joden in het getto van Warschau in opstand tegen de nazi’s. In Nederland vindt deze, door een groot aantal Joodse organisaties georganiseerde, herdenking plaats in de Hollandsche Schouwburg. De herdenking heeft een Joods karakter met onder andere het uitspreken van het Jizkor (gebed van herdenking), het ontsteken van herdenkingslichten en muziek.
Tijdens de herdenking wordt het Kaddiesj gezegd, een gebed waarin ondanks alles, mensen hun vertrouwen in God uitspreken. Met het Hatikva (Israëlische volkslied) en het Wilhelmus wordt de plechtigheid afgesloten. De Jom Hasjoa herdenking vindt dit jaar plaats op zondag 27 april om 19.00 uur. Burgemeester Eberhard van der Laan en de heer Chaim Divon, Ambassadeur van Israël in Nederland geven een korte toespraak. Daarnaast spreekt mevrouw Mia Davidson-Henselijn namens de oudere generatie en Deborah Juliard namens de jongere generatie. Muziek wordt verzorgd door het koor van Rosj Pina o.l.v. Marion Blazer.
Op 4 mei staat de Hollandsche Schouwburg in teken van de Nationale Dodenherdenking. Een aantal jaren na de inrichting van het monument in 1962, kozen de omwonenden in de Plantage-Weesperbuurt ervoor om de jaarlijkse nationale dodenherdenking op 4 mei hier te organiseren. Zo dragen leerlingen van de huidige IVKO-school die tot 2011 gevestigd was aan de Plantage Middenlaan 27 (de voormalige kweekschool waarvandaan veel Joodse kinderen uit de crèche zijn ontsnapt) gedichten voor en herdenkt een gastspreker de slachtoffers van de naziterreur.
Gezien de geschiedenis van deze plek zijn in de herdenking enkele Joodse elementen opgenomen, zoals het Jizkor (Joods herdenkingsgebed) en het Kaddiesj. Om 20.00 uur worden twee minuten stilte in acht genomen en vervolgens wordt de herdenking afgesloten met het Wilhelmus. De spreker is prof. dr. Klaas Smelik, directeur van het Etty Hillesum Onderzoekscentrum en auteur van Ik zou langer willen leven. Het verhaal van Etty Hillesum. Altvioliste Esther Apituley verzorgt de muziek en Paul van den Ende, leerling van de IVKO-school, leest zijn gedicht voor. Het progamma start om 19.30 uur.
Op 21 mei vindt tevens de jaarlijks kinderherdenking plaats in de Hollandsche Schouwburg. Het Joods Cultureel Kwartier geeft kinderen de mogelijkheid om op hun eigen wijze herdenken te ontdekken, te vormen en er inhoud aan te geven. De herdenking wordt daarom door basisschoolleerlingen van groep 8 zelf bedacht en uitgevoerd. Na een voorbereidend bezoek en lessen op school spreken de leerlingen tijdens de kinderherdenking over de huidige betekenis van de Hollandsche Schouwburg, en de functie van herinneren van de Jodenvervolging in 1940-1945 in onze huidige multiculturele samenleving. De herdenking vindt plaats op woensdag 21 mei van 11.30 tot 12.30 uur.
Naast de drie terugkerende herdenkingen in mei, worden ook opnieuw de kleinschalige, persoonlijke herdenkingen gehouden onder de naam Open Joodse Huizen. Op verschillende locaties in Nederland komt de geschiedenis van omgebrachte Joodse gezinnen tot leven. Verschillende sprekers, onder wie overlevenden, vertellen hun verhaal over vervolging, oorlog, verzet én bevrijding. Behalve in Amsterdam wordt Open Joodse Huizen ook georganiseerd in Rotterdam, Den Haag, Elburg, Groningen, Haarlem, Leeuwarden en Tilburg.
De herdenkingen worden gehouden in de woningen waar de Joodse inwoners voor of tijdens WOII woonden, of op andere plekken in de straat of buurt die een rol speelden in het leven van de inwoners die worden herdacht. Het levensverhaal van de voormalige Joodse bewoners staat centraal. Bezoekers kunnen naar eigen inzicht één of meer van de adressen bezoeken. Het volledige programma is te vinden op www.openjoodsehuizen.nl.
