Kabinet Schoof steunt Israël en vecht tegen Jodenhaat

Het regeerprogramma van het kabinet Schoof werd vrijdag gepresenteerd. Daarin staat verdiepende informatie over hoe Nederland steun zal blijven bieden aan Israël en haar strijd tegen vijanden en terreurorganisaties. Ook staat er uitgebreid in hoe Den Haag de strijd zal aanbinden met antisemitisme. Eerder werd al bekend dat het nieuwe kabinet deze zaken ging oppakken, maar nu zijn ook de plannen daarvoor bekendgemaakt.

In het hoofdlijnenakkoord spraken PVV, VVD, NSC en BBB al af dat Israël steun blijft houden van Nederland en dat antisemitisme-bestrijding doorgaat en uitgebreid wordt. Na de installatie van het kabinet van onaghankelijk premier Dick Schoof ging zijn ploeg aan de slag met het regeerprogramma, waarin de hoofdlijnen werden uitgewerkt tot plannen. Dat boekwerk werd op vrijdag door Schoof gepresenteerd.

Bestaansrecht

Wat Israël betreft, bevestigt in het programma de voornemens van het hoofdlijnenakkoord. Er staat: ‘Nederland steunt het bestaansrecht en het recht op veiligheid van de staat Israël en verzet zich tegen de ontkenning en bedreiging hiervan, met name door Iran en zijn vazallen. Ten aanzien van het Israëlisch-Palestijns conflict blijft Nederland streven naar een duurzame oplossing die door beide partijen wordt gedragen, waarbij het uitgangspunt de tweestatenoplossing blijft’.

Botsing

Deze week lekte uit dat er tussen kabinetsleden onenigheid is geweest over de tweestatenoplossing. Bepaalde PVV-bewindslieden zouden voor een eenstaatoplossing zijn, waarbij een onafhankelijke Palestijnse staat naast Israël niet meer tot de opties behoort. Volgens bronnen zou vooral minister Marjolein Faber (PVV) van Migratie en Asielzaken zich tegen een tweestatenoplossing hebben verzet.

Niet contrair

De NSC-ministers zouden juist hebben aangedrongen op de tweestatenoplossing, een uitgangspunt van de internationale gemeenschap, waaronder de Europese Unie. Vooralsnog heeft Nederland die richting altijd gevolgd. Als er gekozen zou zijn voor een eenstaatoplossing of als de tweestatenoplossing niet in het program zou zijn benoemd, zou Nederland internationaal gezien contrair gaan. Dat strookt niet met de rechtstatelijkheid waar NSC van Pieter Omtzigt zich zo aan wil houden.

Belangen

Ook uit het regeerprogramma: ‘Het kabinet veroordeelt terreurdaden en hecht aan het internationaal (humanitair) recht. Ook zet het kabinet in op verlichting van de ernstige humanitaire noden in de Gazastrook en vrijlating van alle gijzelaars. Met inachtneming van de oplossingen voor het conflict en de diplomatieke belangen zal worden onderzocht wanneer verplaatsing van de ambassade naar Jeruzalem op een daartoe geschikt moment kan plaatsvinden’.

Geen verrassingen

Het veroordelen van de terreurdaden, het hechten aan internationaal humanitair recht, het zoeken naar verlichting van de humanitaire noden in Gaza en vrijlating van alle gijzelaars zijn niet nieuw. Zowel het vorige, demissionaire kabinet Rutte IV als het huidige kabinet hebben deze lijn gevolgd. Het laten onderzoeken of een verplaatsing van de Nederlandse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem stond ook al in het hoofdlijnenakkoord.

Groen licht voor Verdoner

Verder maakt het kabinet Schoof ruim baan voor de Nationaal Antisemitisme-coördinator, Eddo Verdoner. Hij mag een meerjarenagenda gaan opstellen. Eerder was het nog onduidelijk of hij door kon gaan, omdat het budget tot 2025 geregeld was. Die situatie is nu van de baan. Uit het program:

‘In het najaar wordt met de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding onder de coördinatie van de minister van JenV [Justitie en Veiligheid, red.] een nationale strategie voor de versterking van de aanpak van antisemitisme opgesteld. Ook wordt het Nationaal Plan Versterking Holocausteducatie dit najaar verder uitgevoerd’.

Onderwijs

In het kader van goed bestuur zullen extra middelen worden besteed aan ‘het daadkrachtig optreden tegen onder andere discriminatie, racisme, antisemitisme en moslimhaat’. Tevens bevestigt het regeerprogramma dat er meer zal worden gedaan aan preventie van antisemitisme, onder andere door onderwijs, en dat het Joodse politienetwerk zal worden versterkt.

Weinig meningsverschillen

Bekend is dat de vier partijen die het kabinet Schoof mogelijk maken in hun samenwerking nogal wat frictie kunnen hebben. Het lijkt erop dat in de dossiers over Israël en Joodse zaken weinig meningsverschillen bestaan. Alleen op net gebied van internationaal recht botsen PVV en NSC met elkaar, zo bleek deze week door het lek over de tweestatenoplossing. Die oplossing ligt nu echter vast in het regeerprogramma, waardoor de PVV-bewindslieden daaraan gehouden zullen worden.

Ambassade

Mogelijk levert de uitkomst van het onderzoek over het verplaatsen van de Nederlandse ambassade naar Jeruzalem in de toekomst nog spanning op. Net als Nederland hebben de meeste landen hun ambassade in Tel Aviv, om zo moslimlanden niet voor het hoofd te stoten. Zij en de Palestijnen vinden dat Jeruzalem hoofdstad moet worden van een onafhankelijke Palestijnse staat, terwijl Israël die stad als hoofdstad heeft uitgeroepen. De PVV volgt de Israëlische lijn terwijl NSC de gangbare lijn wil volgen.

Wilders

De Amerikaanse regering besloot in 2018 onder leiding van toenmalig president Donald Trump om de ambassade naar Jeruzalem te verhuizen, wat destijds voor veel tumult zorgde. Een handjevol kleine landen volgden de VS. Als het aan PVV-leider Geert Wilders ligt, wordt dat ook door Nederland gevolgd. Mogelijk zal het onderzoek uitwijzen dat dit onwenselijk is, gezien de internationale positie en belangen van Nederland. De vraag is of het PVV-smaldeel in het kabinet Schoof zich daarbij zal willen neerleggen.