Lodewijk Asscher, lijsttrekker PvdA
Lodewijk Asscher roept in zijn eerste toespraak sinds hij lijsttrekker werd van de Partij van de Arbeid iedereen op niet aan de zijlijn te blijven. Want de rechtsstaat staat op het spel. ‘Dit voelt voor mij als een morele plicht.’
Lodewijk Asscher (Amsterdam, 1974) werd na een carrière in de Amsterdamse politiek in 2012 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en vicepremier in het kabinet-Rutte II. Op 9 december 2016 werd hij partijleider van de PvdA.
Lodewijk Asscher wil ondanks de drukke tijd die hem te wachten staat zijn kinderen gewoon naar school blijven brengen. Hij vertelt in een interview met Trouw dat zijn kinderen begrijpen dat hij zich voor iets inzet dat hij belangrijk vindt. Zó belangrijk dat hij er veel tijd aan moet besteden.
“Er gebeuren dingen die we eerder niet voor mogelijk hielden. We staan aan het begin van vier jaar Trump. In Nederland is de PVV de grootste in de peilingen. Ik ben hoopvol over wat Nederland aankan. Maar ik ben niet naïef. Alles wat hier is opgebouwd aan sociale voorzieningen, aan vrijheden, de vanzelfsprekendheid van de rechtsstaat, van een functionerende democratie, dat is aan de ene kant heel sterk, maar aan de andere kant is het volstrekt niet vanzelfsprekend. In zijn aard is het fragiel. Het vergt verdediging, strijdlust, keuzes, opoffering. We hoeven dit niet te laten gebeuren.”
Het belangrijkste is dat iedereen gaat stemmen op 15 maart. “Denk na over wat de waarden zijn die echt op het spel staan. De vrijheid in dit land komt aan iedere Nederlander toe. Bij de PVV zijn alleen mensen die het met hen eens zijn Nederlanders. Zij zeggen: wie het met ons eens is beschouwen wij als goede journalisten, wie het met ons eens is beschouwen wij als goede rechters, als goede parlementariërs, wie het met ons eens is beschouwen we als goede vaderlanders. Dat is een totale ontkenning van de waarde van Nederland, van ons DNA. Hier wordt de samenhang gevonden in het feit dat we autonome mensen zijn die samen een gemeenschap vormen.”
Asscher maakt zich zorgen over de rechtsstaat: “Op het moment dat je zegt: ik vind mensen met een andere achtergrond en een ander geloof om die reden verdacht en ik vind dat boeken verboden moeten worden, dan steek je eigenlijk de Grondwet in de fik. Nederland is sterk genoeg om daar weerwoord aan te bieden. Maar niet als we onze schouders daarover ophalen.”
Maar hij maakt niet de fout om de zorgen van mensen die PVV stemmen niet serieus te nemen: “Ik hou me aan de regels, een ander niet. Ik betaal belasting, maar een ander niet. Ik wil aan het werk, maar door Europese regels kunnen Roemeense bouwvakkers het voor minder doen. Dus die dingen moeten we aanpakken. Maar je moet ook de reële zorgen van Nederlanders met een migratie-achtergrond serieus nemen. Vaders en moeders, die zich bang afvragen of hun kind dat studeert ooit wordt geaccepteerd als volwaardige Nederlander. Dat is de andere kant. Het is geen cafetaria-model waarbij je kunt kiezen van welke Nederlanders je de zorgen serieus moet nemen.”
“Ik doe dit ook vanuit de waarden die ik heb meegekregen in mijn opvoeding. Mijn beide ouders zaten in het arbeidsrecht vanuit het besef dat ieder mens kwetsbaar is. Ik leerde van hen dat het niet zomaar iets aardigs is om je voor anderen in te zetten, maar dat dat ook een verplichting is. Ik had een zonnige jeugd, maar ook wel met een schaduw die te maken heeft met het verleden, met de pijn en de trauma’s uit de oorlog. Daarom voel ik de morele plicht om niet aan de zijlijn te staan en voor anderen op te komen.”
De deelname door de PvdA aan het kabinet Rutte II heeft deze partij veel kiezers gekost. “De samenwerking heeft ons veel pijn gedaan maar ik denk ook dat we heel trots mogen zijn dat we er stonden toen het zo moeilijk was. Wij hebben nog twee maanden de tijd om te laten zien dat het anders kan, om een progressieve, sociale politiek voor het voetlicht te brengen. De grootste partij op links zijn de thuisblijvers. Als mensen gaan stemmen kan het anders lopen en hoef je niet in dit dilemma terecht te komen.”
Maar ondanks dat wil Asscher de VVD niet uitsluiten: “Dat zou bizar zijn in de Nederlandse verhoudingen. Maar het is geen voor de hand liggende keuze. Ik sluit de PVV uit. Zonder trucjes, zonder bezweringsformule.” Wel hoopt hij op een brede linkse samenwerking om een aantal belangrijke kwesties te kunnen regelen, waaronder verbetering van de zorg: “Bijvoorbeeld door het eigen risico af te schaffen.” Hij hoopt dat de linkse partijen in de komende campagne elkaar niet zullen aanvallen, maar inzetten op samenwerking.
