Vaticaan maakt alle correspondentie tussen Joden en kerk openbaar

In navolging tot de openheid rondom de archieven over paus Pius XII hebben de Vaticaanse Archieven deze week een nieuwe stap gedaan. Alle brieven in het archief van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn geopenbaard. Het gaat om oproepen om hulp van de kerk maar ook op oproepen van de toenmalige paus voor hulp aan Joden, soms via priesters of parochies elders in Europa. Paus Franciscus had eerder aangekondigd alle correspondenties rondom het thema eerder vrij te geven dan gepland.

Ebrei

Door het beschikbaar maken van deze brieven zijn nu zker 170 delen uit het historische archief van het staatssecretariaat van de Heilige Stoel over het pontificaat van Pius XII (1939-1958) toegankelijk. Ook is de collectie Ebrei (‘Joden’) van de Vaticaanse Archieven volledig gedigitaliseerd en online te raadplegen op de site van de archieven. Ongeveer zeventig procent van dit archief was al beschikbaar, maar later ontdekten geschiedkundigen alsnog een geclusterde verzameling van Joodse noodkreten uit de Sjoa aan de katholieke kerk. Deze is nu dus ook gedigitaliseerd.

Omstreden paus

Rondom ‘oorlogspaus’ Pius XII waren jarenlang geruchten. Volgens velen was hij fout in de oorlog en speelde hij een dubbelspel. Om duidelijkheid te geven, besloot de huidige paus om de archiefkasten acht jaar eerder te openen dan gepland. In 2020 bleek uit onderzoek dat Pius wel wist van de genocide op de Joden, omdat de Amerikanen hem daarvan in 1942 op de hoogte stelden. Verder stuurde Adolf Hitler een prins naar de paus om een akkoord te smeden over de Joden. Uiteindelijk kwam het niet tot een deal en ondernam de paus geen actie.

Lees meer:
‘Nazi-prins door Hitler naar paus gestuurd voor geheime deal’
Adolf Hitler heeft tussen 1939 en 1941 geprobeerd om een geheim akkoord te sluiten met paus Pius XII. Hij stuurde daarvoor prins Philipp von Hessen naar Rome om in het geniep te praten met de heilige vader, die in eerste instantie kritiek had op de nazi’s. De prins was een prominent lid van de NSDAP en stond zeer dicht bij de Führer. Twee jaar lang werd de paus door Hitler aan het lijntje gehouden.