‘Wonderrabbijn’
In de wijde omgeving stond Habakuk Levi bekend als wonderrabbijn. Zelfs in Vitebsk wist men van zijn onvoorstelbare wonderen, de verbazingwekkende genezingen en zijn werk als vredestichter. Bovendien was de jongste van zijn zes dochters, Chawa, een weergaloze schoonheid. Zo gebeurde het niet zo lang geleden dat een, nota bene gojse, jongeman op zijn paard de Dvina is overgestoken om in de shtetl van Habakuk Levi een glimp van Chawa op te vangen. Zij had stiekem uit het raam gekeken en gebloosd, waarop moeder Sarah haar naar de kelder had gestuurd. Het verhaal gaat dat de verliefde jongen drie uur heeft gewacht, in de hoop Chawa’s mooie gezichtje nog een keertje te zien.
Habakuk Levi was ondanks zijn leven in dienst van de Allerhoogste, wis en waarachtig een man van de wereld. Zo was hij naar eigen zeggen op jonge leeftijd in de Amerikaanse stad New York geweest en kende Engelse woorden als; bread, steamboat, temple, Friday night, skyscraper en nog veel meer. Dat op zich was al een godswonder in de afgelegen shtetl aan het eind van de 19de eeuw.
Op een dag kwam de niet-Joodse paardenhandelaar Lev Kominski om raad bij de rabbijn. Want ook bij boeren, burgers en handelaren in de omgeving was ‘de goede Jood’ een vraagbaak waar je nimmer vergeefs een beroep op deed. Bovendien was er altijd een koekje bij de thee en een extra suikerklont. Hoewel zij, de niet-Joden, daar op rekenden bij een bezoek aan de goede Jood, was dit het sluitend bewijs dat het de smousen heel erg voor de wind ging. Het leek verdorie wel of God persoonlijk de kas van die Joden spekte. Ongehoord.
Lev Kominski was anders; hij was een ruimdenkend man, voor hem maakte het niet uit of iemand Russisch-orthodox of Jood is: “Wij dienen toch dezelfde liefdevolle God? Nou dan!” Habakuk’s vrouw Sarah had de theepot op de samowaar gezet en liet beide mannen alleen. Terwijl zij de thee uit hun glas slurpten (Lev liet een extra suikerklontje oplossen) en van het zandgebak knabbelden geselde de sneeuwstorm de ruitjes en legde Lev Kominski zijn probleem op tafel: “Rabbijn, ik heb een vraag en zou graag uw wijze oplossing horen. Over moraal gaat het. Daar denken wij Russen en uw volk over na. Welaan, gisterenmorgen ging ik vroeg op pad om op tijd op de markt van de Grote Stad (Vitebsk) te zijn. Het was ijskoud, net als vandaag. De paardendekens hielpen niet. Dan opeens – ik ontdekte het godzijdank op tijd – lag op de weg voor mij een vogeltje in het karrenspoor. Ik stopte en liep naar het gorsje dat nog niet dood was. Wat nu? Ik moest verder, de markt wachtte, maar ik kon het halbevroren beestje niet aan zijn lot over laten. Op dat moment moest mijn paard… Nou ja… poepen. U begrijpt het”. De rabbijn streek over zijn baard en knikte instemmend. “Nou hooggeleerde rabbijn, op dat moment kreeg ik een ingeving en dekte het gorsje toe met de warme paardenpoep. Terwijl ik verder reed en achterom keek, zag ik dat het gorsje door de warmte tot leven kwam en zich bewoog, klaar om zijn vleugeltjes uit te slaan. Op dat moment kwam een vos uit het struikgewas die ook het fladderende vogeltje had gezien. Hij sleurde het uit de poep en vrat het op. Mijn vraag aan u, waarde rabbijn, is of u als schriftgeleerde hier een moraal aan kunt verbinden”.
Habakuk Levi zweeg enkele ogenblikken, observeerde heimelijk de sympathieke paardenkoopman, trok wat aan zijn baard, friemelde aan zijn zijlokken, schonk thee in, zoog op een suikerklont, schoof zijn kalotje recht, fronste zijn wenkbrauwen, sloeg zijn ogen ten hemel en zei: “Waarde Lev Kominski, hier is zeer zeker een moraal aan verbonden. Dit voorval met de vos wil ons zeggen dat je nooit iemand moet vertrouwen die je uit de shit haalt. Je lust zeker nog wel een zandkoekje, hè?” Hij fluisterde Lev Kominski in het oor wat shit in het Russisch betekent.
