Woningnood en gebrek aan bouwgrond dwingt Israël de hoogte in

Zal de skyline van de Israëlische hoofdstad Jeruzalem voor altijd veranderen? Stedenbouwkundigen buigen zich op dit moment over de komst van een gigantische wolkenkrabber van veertig verdiepingen. De woningnood in Jeruzalem en in andere steden in Israël vraagt om drastische en structurele oplossingen.

De beoogde blikvanger van de stad is een ontwerp van het architectenduo Adrian Smith and Gordon Gill, eerder verantwoordelijk voor de majestueuze Burj Khalifa in Dubai. De architecten benadrukken dat de woontoren geen kleinere kopie is van de grote broer in Dubai. Het gebouw is volgens hen ontworpen met oog voor het historische karakter van Jeruzalem. De wolkenkrabber moet passen in het stadsbeeld en voldoen aan de eisen van de toekomstige gebruikers. Dus zowel traditioneel als modern.

De nieuwe hoogbouw van veertig verdiepingen verkeert al vier jaar in de ontwerpfase, schrijft de Israëlische krant The Times of Israel. De toren biedt ruimte aan 24 grotere woningen en 48 kleinere appartementen. Daarnaast is er ook een hotel in voorzien en een cultureel centrum.

Woningnood
De toenemende aandacht voor en vraag naar hoogbouw in de hoofdstad is een logisch gevolg van het gebrek aan bouwgrond en de almaar stijgende huizenprijzen in Jeruzalem. Een dertig verdieping tellende woontoren is al in aanbouw. In het westen van de stad moet een complex van twintig torenflats verrijzen, inclusief publieke ruimten met een culturele bestemming.

Maar die vlucht de hoogte in heeft ook een keerzijde. Critici vrezen dat de skyline van de stad voor altijd verandert. Niet alleen van een afstand, maar ook voor de stedelingen zelf. Hun uitzicht zal niet meer hetzelfde zijn, en de natuurlijke band met het omringende landschap verdwijnt. Bovendien blijkt uit onderzoek dat die nieuwe appartementen en woningen niet voor iedereen bereikbaar zijn. Vooral de orthodox-Joodse bevolking heeft behoefte aan betaalbare woningen, terwijl sommige eenkamerappartementen beginnen bij een vraagprijs van ruim 750.000 euro.

Verschillende aanpak
Niet alleen Jeruzalem kampt met woningnood. Meerdere steden in Israël hebben dezelfde problemen, maar hun oplossingen variëren. Tel Aviv bijvoorbeeld, heeft de hoogbouw al enige tijd omarmd. Inmiddels staat de stad in het Midden-Oosten in de top tien wat betreft het aantal gebouwen van meer dan honderdvijftig meter hoog.

De havenstad Haifa pakt het heel anders aan. Het stadsbestuur heeft in het bouwbesluit vastgelegd dat nieuwbouw de relatie tussen de stad en de omgeving niet mag verstoren. Hoewel het streven is om het huidige inwonersaantal van 600.000 mensen te kunnen verdubbelen, mag dat niet te koste gaan van de leefbaarheid en het omringende landschap. Dit betekent onder meer dat woontorens niet hoger mogen zijn dan honderd meter, en niet meer dan dertig verdiepingen tellen. Maar ook in Haifa wordt hier soms vanaf geweken. In sommige buitenwijken zijn hogere gebouwen weer wel toegestaan.

Regeringsplannen
Tien jaar na de protesten van jonge Israëli’s tegen het gebrek aan woonruimte en de kosten van levensonderhoud, lijkt er nog altijd geen definitieve oplossing te zijn voor de woningnood. De huizenprijzen en de huren blijven stijgen. Bovendien heeft het land een hoge bevolkingsgroei, door een hoog geboortecijfer en door immigratie.

De Israëlische regering heeft zich in het beleidsplan voor Volkshuisvesting voor de periode 2022-2025 ten doel gesteld om 280.000 nieuwe woningen te bouwen. Voor mensen die voor het eerst een huis kopen, komen dertigduizend woningen beschikbaar die door middel van loting worden verdeeld. Maar volgens experts zijn de plannen een druppel op een gloeiende plaat, omdat de onderliggende problemen niet worden opgelost. Vooral de centrale rol van de overheid bij woningbouwprojecten, het gebrek aan infrastructuur en toenemende inkomensongelijkheid zijn daar volgens hen debet aan.

Beeld: Stadsgezicht Jeruzalem (Foto: Wayne McLean, via Wikimedia Commons)