Joden in Zwitserland vieren 150 jaar emancipatie
Bij de Joodse gemeenschap in Zwitserland is deze week de vlag uitgegaan. Het is precies 150 jaar geleden dat de Joden in de Zwitserse grondwet gelijkgesteld werden met de christenen. Sindsdien bouwen de Joden in het Alpenland aan hun organisatie en emancipatie. Het jaar 2016 zal daarom bol staan van festiviteiten en herdenkingen over het Joodse leven in Zwitserland. De aftrap vond op Youtube plaats met een korte animatiefilm over de Joodse geschiedenis van het land (zie onder).
De Joden kwamen mee met Romeinse troepen ten tijde van het Romeinse Rijk, in de middeleeuwen en in de eeuwen daarna waren er Joden in Zwitserland. Ze trokken in eerste instantie naar de kantons Bern en Jura, waar ze welkom waren. Later gingen er ook Joden in andere kantons wonen. Een grote malaise vond plaats ten tijde van de pest in Europa, waar ook Zwitserland niet door gespaard bleef. De Joden kregen de schuld van de ziekte en werden vervolgd, waarna ze nog slechts in twee afgelegen kantons geaccepteerd werden. Ook daar hadden ze geen gelijke rechten.
De Zwitserse Grondwet van 1848 gaf de christenen meer rechten, maar voorzag nog niet in rechten voor de Joden. Pas in 1866 kwam de gelijkstelling met de christenen er na een referendum. Maar terugslag kwam er al gauw omdat de Joden niet meer aan de sjechieta mochten doen. Pas later werd deze maatregel teruggedraaid. In de decennia daarna ging het beter met de Joodse gemeenschap en werden er overal Joodse instellingen opgericht, waaronder scholen en sjoels. Ook het aantal Joodse mensen onder de Zwitserse bevolking nam in omvang toe.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog konden er zo’n 300.000 Joden in Zwitserland schuilen tegen de vervolging door de nazi’s. Wel sloot het land zijn poorten met de reden ‘de boot is vol’. Na de oorlog kregen de Joden meer ruimte als minderheid in de Zwitserse maatschappij. Tegenwoordig zijn veel Zwitserse Joden er trots op om Joods en Zwitser te zijn, zo stelt de Joodse gemeenschap. Wel heeft het na 1945 tot in de jaren negentig geduurd voordat het gestolen Joodse goud uit Duitsland en andere landen, dat in Zwitserse bankkluizen opgeslagen lag, weer enigszins aan de rechtmatige eigenaren werd toegewezen.
