AIDA en populisme – column Awraham Meijers
‘Deze week waarschuwde paus Franciscus in de Spaanse krant El Pais voor het gevaar van toenemend populisme in (ook) ons deel van de wereld. Het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk benadrukte dat wij niet dezelfde fouten moeten maken als in de jaren dertig, toen velen hun hoop vestigden op “redders” als een Adolf Hitler. Franciscus: “Het is gevaarlijk dat het ons in tijden van crisis ontbreekt aan ‘oordelend vermogen’. Evenals toen zijn ook nu bepaalde bevolkingsgroepen bang hun identiteit te verliezen en zoeken ze iemand die hen beschermt”.
Hij zei vervolgens dat hij niet te vroeg over Donald Trump wil oordelen. Tegelijkertijd riep hij de Amerikaanse president op zich vooral te laten leiden door ethische waarden en te zorgen voor de armen in onze samenleving. Er is dus veel argwaan bij de paus ten opzichte van de president, die “de” journalisten aartsleugenaars noemt. Journalisten die kritisch zijn, bedoelt de president van alle Amerikanen.
In Koblenz (Duitsland) was een dag na de inauguratie van bovengenoemde Trump een “Alternatieve Europese Top” belegd. Een top als het waarschuwend (denk aan de dwingend zwaaiende vingertjes van Trump) startschot van verkiezingscampagnes die dit jaar in enkele Europese landen worden gehouden. Volgens de in het mooie Koblenz aanwezige “redders” verkeert Europa in een diepe malaise. Maar wees niet bang: Wij staan garant voor een adequate oplossing. Gaat u maar rustig slapen, de redders – wij dus – blijven waakzaam.
Ik moet ineens aan de tijd denken dat ik als copywriter reclame maakte voor uiteenlopende artikelen en campagnes. Een bekend marketingmodel in dat boeiende wereldje is het zogenoemde AIDA: Attention, Interest, Desire en Action. Kort samengevat werkt dit als volgt: Vertel de beoogde cliënt eerst dat er een groot probleem bestaat. Je legt in begrijpelijke taal uit hoe zwaar en uitzichtloos dat probleem wel is. Vervolgens leg je heel subtiel uit – een beetje tussen neus en lippen – dat wij (nu volgt het prachtmerk) dat probleem rigoureus kunnen oplossen. “Vertrouw op ons!”
Zo kun je jouw doelgroep het meest nutteloze artikel aansmeren. De mens is manipuleerbaar. Ergo, de populistische politicus vertelt zijn doelgroep dat het fout gaat met Europa, fout gaat met de wereld. Als de aangesprokene wit van schrik wegtrekt, volgt het helende merk – bijvoorbeeld NSDAP, Trump, of PVV. Zo werkte het en zo werkt het nog steeds. AIDA, onthoud dat.
Maar goed; De extreemrechtse populistische partijen als het Front National (FN) de Alternative für Deutschland (AfD) de Partij voor Vrijheid (PVV), de Lega Nord, het Vlaams Belang (VB) en de Oostenrijkse FPÖ doen mij – net als de paus – denken aan de jaren dertig, toen velen hun hoop vestigden op “redders” als Adolf Hitler.
Alleen al het feit dat zij zich in Koblenz presenteren als “De leiders van het nieuwe Europa’” zal bij elk nadenkend mens, links of rechts, de alarmbellen doen rinkelen. Lees s’il vous plait je geschiedenisboekje maar eens.
Een paar weken geleden zei iemand tegen mij dat je kunt zeggen wat je wilt, maar dat Trump wel achter Israël staat. Ik weersprak dat; die Trump staat helemaal niet achter Israël, die Trump staat achter een rechts-nationalistisch en ultra-orthodox Israël. Trump staat niet achter een progressief Israël. Trump staat ook niet achter Amerika, hij wil dat dat land achter hem staat.
Toen we het even later over de PVV en z’n vreemdelingenhaat hadden, zei mijn opposant dat er in de PVV wel een Jood “hoog in het zadel zit”. Ik was niet verbaasd, want ook bij de NSB zaten aanvankelijk Joden. Die Joodse PVV-man schijnt in Tel Aviv te zijn geboren en is later naar ons land gekomen. Hij is dus eigenlijk een economisch vluchteling. Intussen zit de baas van die Joodse PVV’er aan tafel met de leider van de Alternative für Deutschland, Björn Höcke. Deze man beledigde onlangs het Joodse volk door tijdens een toespraak het Holocaustmonument in Berlijn “Een monument van schande” te noemen. Locatie van zijn scandaleuze uitspraak was – je raadt het al – een bierhal. Jawel, een bierhal vol jonge mensen die vinden dat het fout gaat met Europa. Zij gaven bulderend blijk van hun instemming. “Wir sind das Volk, wir sind das Volk”, scandeerden enkelen. Vrij vertaald brulden ze: Minder, minder, minder Joden.
Misschien heeft de Joodse PVV’er, die zo hoog in het zadel zit, de hand geschud van Jodenhater Björn Höcke. Beiden staan ze immers voor hetzelfde.’
