AIVD: rechts-extremisme bereikt groter publiek, gebruikt ‘Joden’ en antisemitisme

Het rechts-extremisme is behoorlijk groeiende en in haar retoriek vormen ‘de Joden’ een van de belangrijkste groepen waarop rechts-extremisten zich richten. Ook bereikt extreem-rechts een steeds breder publiek en is de kans op een terreuraanslag nog steeds aanzienlijk. Een radicale groep van enkele tientallen personen is bereid tot intimidatie en geweld. Ook wisselen rechts-extremisten ideeën en ‘survivalkennis’ online, internationaal met elkaar uit. Het antisemitisme is daarin dominant. Dat blijkt uit het Jaarverslag 2020 van de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD), dat donderdag gepubliceerd werd.

Alt-right
Rechts-extremistische groepen in Nederland presenteerden hun ideologie in het afgelopen jaar vaker als een intellectuele manier van denken, die de aandacht verdient van het grote publiek, stelt de AIVD vast. Het gaat om de Alt-right-ideologie die bestaat uit complottheorieën, opvattingen over blanke suprematie, en fascistische nationaalsocialistische en conservatief-christelijke denkbeelden. ‘Aanhangers willen van Nederland een ‘blanke etnostaat’ maken, waarin mensen met een andere afkomst of cultuur niet welkom zijn. Ze stellen dat het blanke ras anders langzaam verdwijnt, omdat het vermengd raakt met andere rassen. Dat zou de schuld zijn van de overheid en allerlei instellingen’.

Complottheorieën
Extreemrechtse ideeën bereikten in 2020 een groter, breder publiek omdat rechtsextremisten voet aan de grond kregen bij anti-overheidsdemonstraties, concludeert de dienst. ‘Zo bestaan er inmiddels complottheorieën over corona die een variant zijn op de zogeheten omvolkingstheorie – het idee dat ‘de Joden de rest van de bevolking willen vervangen’. Ook hebben Nederlandse rechts-extremisten veel contacten met gelijkgestemden in het buitenland, vooral in Duitsland. Online vinden ze elkaar overal ter wereld, aldus de AIVD in het rapport. ‘Extremisten wisselen ideeën uit – rassenhaat en antisemitisme. Sommigen delen ook praktische survivalkennis en wapenhandleidingen. Bovendien delen ze zeer provocatieve en extreem gewelddadige propaganda’.

Aanslagen in het buitenland
Met name – jonge – mannen met sociale en psychologische problemen zijn vatbaar voor rechts-extremisme. ‘Afgelopen jaar hield de politie in Nederland enkele minderjarigen en jongvolwassenen aan die lid waren van zulke extremistische online groepen’, schrijft de dienst in het jaarverslag. ‘Aanslagen in het buitenland lieten zien dat rechts-extremisme kan overgaan in terrorisme. Mede daarom is er reden bezorgd te zijn dat ook in Nederland personen zullen radicaliseren. Dat maakt dat terroristische aanslagen door rechts-extremisten in Nederland op dit moment mogelijk zijn’.

Godwins
Verder waarschuwt de AIVD voor vermenging tussen rechts-extremisten en de beweging tegen het coronabeleid. Binnen deze beweging is een ultra-rechtse onderstroom actief die geweld niet schuwt en er complottheorieën op nahoudt. Uit eerdere berichtgeving bleek dat mensen binnen de beweging het huidige coronabeleid vergelijken met de Jodenvervolging van weleer en op demonstraties ook gele Jodensterren dragen. De radicale onderstroom intimideert en bedreigt agenten, wetenschappers, politici en journalisten. Soms worden adressen online gezet of worden deze mensen thuis opgezocht.

Jihadisme
Hoewel de AIVD in 2020 geen concreet dreigingsplot van jihadisten in Nederland, blijft het jihadisme de grootste dreiging voor de Nederlandse samenleving. ‘Het is een beweging die zichzelf in oorlog beschouwt met onder meer Nederland, met de kennis om een aanslag te plegen’, aldus de dienst. Net als rechts-extremisten in het buitenland hadden Jihadisten in het verleden Joodse doelen uitgekozen voor hun terreur. In de polder is de beweging, die uit circa achthonderd Nederlanders bestaat, in 2020 amper gegroeid. Er is een gebrek aan leiders en sprake van interne verdeeldheid en fragmentatie. ‘Daardoor, en door een groter veiligheidsbewustzijn, treedt de beweging minder naar buiten en bereikt ze minder mensen’.

Toekomst Jihadisten
Het aantal aanhangers van het Jihadisme dat uiteindelijk geweld wil gebruiken is in Nederland klein, maar toch is die groep onvoorspelbaar en daarom blijft alertheid geboden. De komende jaren zijn voor het Jihadisme in de polder belangrijk, stelt de dienst. ‘De internationale situatie is daarop sterk van invloed. Een herleving van Islamitische Staat of een nieuw strijdgebied kan jihadisten in Nederland mobiliseren, en ervoor zorgen dat de dreiging sterk toeneemt. De terugkeer van uitreizigers en de vrijlating van jihadisten die nu nog in een Nederlandse gevangenis zitten kan daaraan bijdragen.

Lees ook:
FvD: ‘Quarantaineplicht staat gelijk aan Jodenvervolging’
In de Tweede Kamer is consternatie ontstaan nadat een Kamerlid van Forum voor Democratie (FvD) de quarantaineplicht heeft vergeleken met de Jodenvervolging. Het gaat om Pepijn van Houwelingen, die op 31 maart zitting nam in de verviervoudigde fractie van FvD.