‘Aliya maken’ onder de loep genomen in een Nederlandse live-talkshow

Over ‘aliya maken’ – migreren naar Israël – bestaat bij velen een romantisch beeld. Het zoeken naar een definitief thuis, het één worden met jezelf. Maar ook is er het clichébeeld van Joodse nieuwkomers die uit een El Al-vliegtuig stappen en worden verwelkomd door enthousiaste Israëli’s met vlaggetjes. Maar wat is aliya maken nou echt? Binnenkort komt Robert Barzelay (eindredacteur van het boek Klompen & Kamelen, dat verhaalt over aliya in de praktijk) naar Nederland om hierover te vertellen. Dat doet hij in het praatprogramma ‘Aliya maken..?!’, dat bij te wonen is in Utrecht, Groningen, Amsterdam en Den Haag.

In de live-talkshow ‘Aliya maken..?!’ vertelt Barzelay over zijn eigen ervaringen, maar ook is er een panel met verschillende experts zoals Ronny Naftaniël, Frits Barend, Bart Wallet en Awraham Meijers. Tegelijkertijd wordt verbinding gelegd met Israël om met iemand te spreken die is verhuisd, en ook worden er video’s en foto’s getoond. De verhalenbundel Klompen & Kamelen vormt de grondslag voor het programma. Waarom organiseert Barzelay, die zelf sinds 2003 definitief in Israël woont, dit evenement in Nederland?

“We doen het om het onderwerp aliya meer bekendheid te geven, maar we willen ook laten zien hoe Nederlanders hier leven. In het boek kun je al lezen hoe het leven in Israël is, wat mensen meemaken en welke dagelijkse besognes er zijn, maar binnenkort kunnen we daar ook met een zaal over praten.” Uit eigen ervaring zegt hij nu over wonen in Israël: “Hier in Israël maak ik veel minder discriminatie mee dan in andere landen.” Het klimaat, de natuur, de geschiedenis en het eten, alles komt voor hem in Israël samen. “We voelen in Israël thuis en als Jood ben ik hier geen minderheid.”

Het verschil maken
Met ‘Aliya maken..?!’ toert Barzelay straks langs vier plaatsen. Wat gaat hij precies doen? “We willen uitleggen wat aliya maken is en wat voor een invloed het heeft op mensen die aliya gaan maken. Tijdens de gesprekken wil ik een verschil maken tussen mensen die helemaal in het onbekende duiken, omdat ze geen contacten, familie of vrienden hebben, en mensen die hier al een netwerk hebben en in die zin meer met het land bekend zijn.” Mensen die naar Israël komen doen dat om verschillende redenen. “Sommigen voelen zich in Europa niet meer thuis en zoeken een veilig heenkomen, anderen doen het uit religieuze of zakelijke overwegingen. Weer anderen doen het als ze gepensioneerd zijn.”

Het programma ‘Aliya maken..?!’ wordt geen promotieavond, maar een informatieve bijeenkomst over het fenomeen. Barzelay staat in Utrecht, Groningen, Amsterdam en Den Haag. Wat verwacht hij ervan? “Ten eerste wil ik er zelf ook veel van leren en dus ook van de mensen die in de zaal zitten. Ik wil op hen kunnen reageren. En als er een debat ontstaat, dan wil ik daar graag aan meedoen. Als je drie Joden hebt, heb je zes meningen.” Hij zal op de avonden vanuit zijn eigen ervaringen spreken. “Omdat dat iets anders is dan de bekende boekjes en filmpjes die je van het Joods agentschap en allerlei andere officiële instanties kan krijgen.”

Bont gezelschap
Op de avonden en middagen is er een divers panel van ervaringsdeskundigen, opiniemakers, maar ook juristen die weten wat mensen voor hun aliya moeten doen. Het is een bont gezelschap. “Het lijkt me ontzettend leuk om hun meningen en ervaringen te kunnen horen. Ik hoop ook echt dat niet iedereen op één lijn zit, want het is veel interessanter als er mensen met andere meningen zijn en iets anders vinden.” Van wie verwacht je het meeste te leren? “Nou, de meesten ken ik niet echt persoonlijk, dus ik laat mij verrassen. Met een paar mensen twitter ik wel. Leuk om die eens in het echt te zien.”

Barzelay woont al lang niet meer in Nederland. Zo is hij al dertig jaar niet in Groningen-stad geweest. “Die stad ken ik alleen nog van het Monopoly-bord. De Martinitoren heb ik ook al dertig jaar niet meer gezien,” aldus Barzelay. Zal het bezoek aan de stad voor hem science fiction zijn? “Een beetje wel, vrees ik, maar ik ben niet bang voor de confrontatie. Na vele jaren judo en krav maga kan ik wel wat hebben.” Ook was hij nog nooit in de synagoge in de Groningse Folkingstraat. “Ik ben in veel synagogen in de wereld geweest en ben erg benieuwd naar deze sjoel.” In Groningen, maar ook op de andere locaties, verwacht hij mooie momenten te zullen beleven.

Barzelay nodigt iedereen uit om naar de avonden en middagen te komen. “Hoe meer zielen, hoe meer vreugd.” Hij is klaar voor zijn toer door Nederland. “We hopen een zo groot mogelijk publiek te bereiken en veel nieuwe mensen te ontmoeten. Aliya maken is bijzonder ingrijpend, het kan mooi zijn of niet mooi zijn, maar het is en blijft een speciaal fenomeen. En daar gaan we het over hebben.”

– Zondag 2 februari 13:30, Stichting MerkAz, Utrecht (met Bart Wallet, Hanneke Gelderblom, Awraham Meijers)
– Dinsdag 4 februari 20:00, Synagoge Groningen (o.a. met Brigitte Wielheesen en Awraham Meijers)
– Donderdag 6 februari 19:30, LJG Amsterdam (met Ronny Naftaniël, Klaus Vink en Brigitte Wielheesen)
– Zondag 9 februari 13:30, LJG Den Haag (o.a. met Frits Barend, Hanneke Gelderblom, Ya’akov Almor)