Amerikaans-Israëlische Nobelprijs met Leids tintje

De Amerikaanse Israëliër Joel Mokyr, die vorige week de Nobelprijs voor Economie won, heeft Nederlands-Joodse voorouders. Hij werd in Leiden in 1946 geboren als Joël Michael Mok. Zijn vader was een rechtendocent aan de Universiteit van Leiden. De latere econoom emigreerde naar Israël. Zijn reactie op de Nobelprijs: die verbleekt bij het nieuws over de terugkeer van de gegijzelden.

Mokyr werd vorige week gebeld door een lid van het Zweedse Nobelprijscomité in Stockholm. “Ik was compleet verbijsterd. Ik had het helemaal niet verwacht”, aldus Mokyr tegen het medium Calcalist. “Er is een lange lijst met mensen die het verdienden. De Nobelprijs is geweldig materiaal voor academische roddels. Ik was totaal geschokt, maar zoals ze zeggen: ik pak dat geldbedrag.”

Helpman

Voor Mokyr kwam de boodschap als een verrassing. Anderen hadden de prijs moeten of kunnen hebben, zegt hij. “Jarenlang heb ik gedacht dat de Nobelprijs naar mijn vriend Elhanan Helpman zou moeten gaan, de grootste econoom van Israël.” Mokyr is 79 jaar oud, woont in de VS en volgt de Israëlische politiek en actuele gebeurtenissen in zijn thuisland op de voet.

Vaste aanstellingen

De econoom doceert al meer dan vijftig jaar aan de Northwestern University in Illinois. Hij groeide op in Israël en behaalde zijn eerste academische graad aan de Hebrew University in Jeruzalem. Als historicus en econoom bekleedt hij vaste aanstellingen bij zowel de faculteit geschiedenis als de faculteit economie. Mokyr wordt beschouwd als een uitmuntend docent, die ongeveer veertig promovendi heeft begeleid.

Tel Aviv

Hoewel hij al tientallen jaren weg is uit Israël ziet Mokyr zich nog als Israëli. “Ik heb een Israëlisch paspoort en een Israëlisch hart”, zei hij. “Deze prijs zegt ook iets over Israël.” Hij doceert aan de Universiteit van Tel Aviv. “Ik hoef geen faculteitsvergaderingen bij te wonen, dit is een eretitel, maar ik geef daar elk jaar een korte cursus. Het is een uitstekende economische faculteit, en zij delen in de eer voor de prijs, die ze absoluut verdienen.”

Onvoldoende

Mokyr krijgt de Nobelprijs voor zijn onderzoek naar technologie en economie. “Het is niet voldoende dat een technologie werkt om groei te stimuleren. We moeten wetenschappelijk begrijpen waarom het werkt. Uitvindingen van vóór de technologische revolutie misten dat inzicht. Zonder wetenschappelijk inzicht in hoe technologieën werken, is het erg moeilijk om innovatie te repliceren,” zegt Mokyr tegen Calcalist.

Zeldzaam

Uit zijn onderzoek blijkt ook dat, om innovatie te laten wortelen en duurzame groei te stimuleren, ‘de maatschappij open moet staan ​​voor nieuwe ideeën die verandering mogelijk maken’. Mokyr deelt de Nobelprijs samen met Philippe Aghion en Peter Howitt. Het Nobelcomité vatte Mokyrs prestatie samen in één zin: “Omdat hij de door innovatie gedreven economische groei heeft verklaard.”

De Nobelprijs voor Economie gaat niet vaak naar wetenschappers die actief zijn in het vakgebied ‘economische geschiedenis’. Douglass North en Robert Fogel waren dat in 1993 voor het laatst.