Avatar gevonden! – column David Barnouw

Het waren helse dagen voor het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Hadden ze eindelijk een niet witte, niet oude, niets met de oorlog te maken en in Marokko geboren spreker, was het weer niet goed. Had jaren geleden wat lelijks gezegd over Joden in Oud-Zuid. Was maar een grapje, had wat gedronken; ja ja, die smoes kennen we. De jaren daarvoor waren ook al ongelukkig verlopen met een jongere (daar doen ze het toch voor), die een gedicht over zijn gesneuvelde oom wilde voorlezen. Helaas aan de foute kant gesneuveld, dus voorlezende neef sneuvelde mee.

Vorig jaar hadden ze nog geluk met Covid-19. Toen kon de koning naar voren worden geschoven. Maar of die vandaag nog door de ballotage zou komen? Een overgrootmoeder die naar verluid niets voor de Joden had gedaan en een grootvader aan wiens verzetsdaden wel eens werd getwijfeld. De koningin dan; ze is razend populair, maar ja, een vader die lang geleden ver weg iets fouts had gedaan of in elk geval zijn ogen dicht had gehouden.

Overuren
Het Comité laat nu niets meer aan het toeval over. Het NIOD maakt overuren, want van elke kandidaat wordt tot in het derde geslacht nagegaan of er iets fout is geweest. Een oudtante die lid van de Jeugdstorm was, een overgrootvader die net iets teveel brood aan de plaatselijke Ortskommandant had geleverd. En de ene verzetsstrijder die er in de familie te vinden was, bleek pas na september 1944 die gevaarlijke stap te hebben gemaakt. Het NIOD kan zo mooi laten zien dat het een maatschappelijk relevant instituut is.

Bij sporters werd nagegaan hoe zij nu en in het verleden tegen doping aankeken. Een veelbelovende kandidaat voor de Dam, een wielrenster, bleek tien jaar geleden een interview over doping te hebben gegeven. Ze was mordicus tegen, maar wist wel waar het spul te halen was, bij een Joodse arts, want  ‘die waren heel goed in hun vak’. Dat riekte natuurlijk naar antisemitisme, dus exit wielrenster.

Het letterkundig museum pluisde op verzoek van het Comité kandidaten uit die wel eens een boek, een gedicht of een toneelstuk hadden geschreven, want daar kon ook iets loos mee zijn. En jawel, in het toneelstuk Achter het huis wordt de oudere zus van Anne Frank aangerand door de eveneens ondergedoken tandarts; als dat geen antisemitisme was!

De spoeling werd dunner en dunner; deugde dan niemand meer in dit land waar de laatste oorlog de bron van goed en kwaad is, de scheidslijn voor de goeden en de slechten? Even speelde het Comité met het idee de hele 4 mei-plechtigheid dan maar op te heffen; een revolutionaire daad, maar ja, dan zouden ze zichzelf ook opheffen. Mensen met een onbesproken gedrag bleken niet meer in leven te zijn, dus het Comité in zak en as tot iemand het lumineuze idee avatar opperde. Het was toch mogelijk een overleden persoon van onbesproken gedrag digitaal tot leven te brengen; leve de technologie!

Avatar
Toen dat besloten was, moest er natuurlijk een keus gemaakt worden en de leden van het Comité waren het nu wonderwel snel met elkaar eens. Wie paste er nu beter in De Nieuwe Kerk dan Otto Frank, vader van de kleine Anne? Over Anne als avatar was ook nog even gedacht, maar die bleek ook niet van alle smetten vrij;  het meisje had toch wel erg vaak erg lelijk over haar moeder geschreven.

Het werd dus Otto Frank en ik heb als Anne Frank-deskundige de eervolle opdracht gekregen om een mooie bloemlezing uit de dagboeken van Anne Frank te maken. De copyrighthouder, het Anne Frank Fonds in Bazel, ging akkoord en de Anne Frank Stichting, eigenlijk gewend om contrair te gaan, deed of ze er geheel achter stond. Probleem opgelost en voor 2022 was ook snel een avatar gevonden: de Surinaamse schrijver en verzetsman Anton de Kom; als dat geen ‘ruiterlijk gebaar’ (minister Blok) is!

Lees ook:
Haal de bezem door het Nationaal Comité 4 en 5 Mei – column Hanneke Gelderblom
Na de affaire Benali was voorzitter Gerdi Verbeet van het Comité 4 en 5 mei nergens in de media te bekennen, waar ze normaal gesproken niet weg te branden is. Het Comité maakt fout op fout, betoogt columniste Hanneke Gelderblom. Wordt het niet eens tijd voor een koerswijziging en het opschudden van het bestuur?

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.