Bosnië-Herzegovina verbiedt rabbijnen-bijeenkomst

Vrijheid van godsdienst en vrijheid van vereniging worden gegarandeerd door de grondwet van Bosnië-Herzegovina, maar een vergadering van internationale rabbijnen is er deze week verboden. In Sarajevo werd plots een einde gemaakt aan de tweejaarlijkse vergadering van het Permanent Comité van de Conferentie van Europese Rabbijnen (CER) na druk van een deelstaatminister met een anti-Israël-mening.

In de Bosnische hoofdstad had de CER het Swisshotel afgeboekt voor een internationale bijeenkomst van rabbijnen, volgende week. Er zouden deelnemers uit heel Europa naartoe komen, waaronder uit Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Gesproken zou worden over uitdagingen waarmee Joodse gemeenschappen worden geconfronteerd en bredere kwesties rond godsdienstvrijheid.

‘Genocidaal’

Hoewel alles was geregeld, kwam er dinsdag ineens een verklaring van deelstaatminister Adnan Delic van Arbeid en Sociaal Beleid, waarin hij de bijeenkomst een poging noemt om ‘een genocidale schepping en hun schandelijke misdaden tegen de menselijkheid te legitimeren’, verwijzend naar Israël. “Dit staat haaks op alles waar Sarajevo voor staat en waar het door de geschiedenis heen voor heeft gestaan,” aldus Delic.

Joods leven

De CER, die opkomt voor religieuze rechten en Joods leven in heel Europa, benadrukte dat haar evenementen apolitiek zijn, staan voor de democratische waarden en zich richten op het bevorderen van de interreligieuze dialoog. “CER-evenementen bevorderen de dialoog, stimuleren interreligieuze activiteiten en stimuleren de publieke betrokkenheid. Dit is Sarajevo’s verlies,” zei rabbijn Pinchas Goldschmidt.

EU-lidmaatschap

“Deze beslissing om een ​​Europees-Joodse conferentie op Europese bodem te blokkeren is niet alleen alarmerend, maar ook onthullend,” voegde Goldschmidt eraan toe. “Het is een duidelijke schending van de EU-verplichtingen en -waarden.” Bosnië opteert voor EU-lidmaatschap, wat volgens de rabbijn in heroverweging genomen moet worden, zeker gezien wat er gebeurd is.

Brussel

Inmiddels is de Europese Commissie gealarmeerd. Een woordvoerder zei donderdag: “Vrijheid van godsdienst en vrijheid van vereniging worden gegarandeerd door de grondwet van Bosnië-Herzegovina. Respect voor de beginselen die zijn vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, is essentieel voor elk land dat wil toetreden tot de Europese Unie.”

Hij vervolgde: “Het is daarom betreurenswaardig dat de bevoegde autoriteiten in Bosnië-Herzegovina de uitnodiging voor de Conferentie van Europese Rabbijnen in Sarajevo hebben ingetrokken. De EU blijft zich inzetten voor het perspectief van Bosnië-Herzegovina op toetreding tot de EU, en zal de situatie met betrekking tot de eerbiediging van fundamentele rechten en vrijheden nauwlettend blijven volgen.”

Omboeken

De conferentie moet noodgedwongen verhuizen naar München, waar het wel kan doorgaan en ook de veiligheid beter gegarandeerd kan worden. Daar zullen de rabbijnen van maandag tot en met woensdag zijn. Ze hebben hun tickets moeten omboeken. Onduidelijk is of ze hun verblijfkosten van het Swisshotel terug krijgen. Jakob Finci, voorzitter van Joods Bosnië, ziet de affaire als ‘een klap in het gezicht van Sarajevo’.

Moslimminister

Adnan Delic zit in de regering van de moslim-Kroatische Federatie van Bosnië en Herzegovina, een van de twee deelstaten waar in het land. De andere is de Republika Srbska. Delic is lid van een rechts-conservatieve partij die transatlantisch wil denken. Hij is echter uitgesproken anti-Israël en draagt dat ook uit, onder meer op zijn sociale media. Delic maakt deel uit van de moslimminderheid in het land, de Bosniakken.

Lange weg

Bosnië-Herzegovina maakte tot 1992 deel uit van Joegoslavië en verviel na het uiteenvallen van dat land in een bloedige burgeroorlog tussen Serviërs, Bosniakken en Kroaten. Na de vrede van Dayton (1995) werd het land een federatie waarin bevolkingsgroepen gescheiden leven maar de macht moeten delen. Dat gaat met veel horten en stoten. Toch wil het land EU-lid worden. Het heeft daarin nog een lange weg te gaan.

Nieuwe deling?

Omdat Bosniakken, Bosnische Serviërs en Bosnische Kroaten moeilijk door een deur kunnen, wordt gesproken over het opnieuw opdelen van het land. De Bosnisch-Servische leider Miroslav Dodik hint daar op en respecteert veel wetten van Bosnië niet meer. In een dergelijke deling zullen de Serviërs en Kroaten bij Servië en Kroatië aansluiten. De Bosniakken blijven dan met een rompstaat over.