Brusselmans ‘roept op tot geweld tegen Joden’ in column

De beroemde Vlaamse schrijver Herman Brusselmans heeft vriend en vijand verrast door een column te schrijven waarin hij Joden fictief aanvalt. Hij deed dat in het magazine Humo. Het is volgens kenners van zijn discours niet voor het eerst dat hij dergelijke uitlatingen doet. Joodse organisaties in België en Nederland stellen dat Brusselmans oproept tot geweld tegen Joden. Een ervan stapt naar de rechter. De auteur zelf herkent zich niet in de kritiek.

In zijn wekelijkse column gaat Brusselmans in op een kop in het nieuws. Dit keer was de situatie in het Midden-Oosten aan de beurt. Volgens de auteur zal spoedig ‘de Derde Wereldoorlog’ in die regio losbarsten. ‘En dat allemaal door een klein, dik, kaal Joodje dat de onheilspellende naam Bibi Netanyahu draagt, en dat er om welke reden ook voor wil zorgen dat de hele Arabische wereld wordt weggeveegd’, aldus Brusselmans.

‘Kutleger’

Hij vindt dat ‘het Israëlische kutleger’ onschuldige kinderen omlegt en gaat daar verder op in. Hij ziet ‘een beeld van een huilend en schreeuwend Palestijns jongetje dat helemaal buiten zinnen om z’n onder het puin liggende moeder roept, en ik beeld me in dat dat jongetje m’n eigen zoontje Roman is, en de moeder m’n eigen vriendin Lena, en ik word zo woedend dat ik iedere Jood die ik tegenkom een puntig mes los door de keel wil rammen’.

Bejaarde Joodse man

Brusselmans vervolgt: ‘Je moet er natuurlijk altijd bij denken: niet iedere Jood is een moorddadige rotzak, en om die gedachte vorm te geven maak ik me een voorstelling van een bejaarde Joodse man die door m’n eigen straat schuifelt, gekleed in een afgewassen hemd, een nepkatoenen broek en oude sandalen, en ik heb medelijden met hem en krijg bijna tranen in de ogen, maar even later wens ik hem naar de hel, en ja, dat is een stemmingswisseling, en daarvan zal m’n op stapel staande bundel helaas bol staan’.

Kotek

De column slaat in als een bom in de Belgische Joodse gemeenschappen. De European Jewish Association (EJA), die vanuit Brussel opereert en naar de rechter zal stappen. Michel Kotek van het Joods Informatie en Documentatiecentrum en Hart voor Israël is ook verontwaardigd. “Brusselmans zet hier zonder meer aan tot geweld,” zegt hij tegen Het Nieuwsblad. “En is in staat van herhaling, want in een Humo-column die in december verscheen, deed hij dat ook al eens. Op deze manier oproepen tot geweld is strafbaar.”

Moslim

Tal van andere Joodse verenigingen en organisaties in Vlaanderen protesteerden tegen de column van Brusselmans. De Israëlische ambassadeur in België mengt zich eveneens in de discussie. “Wat als iemand in de Belgische media zou zeggen: ‘Ik ben zo boos dat ik iedere moslim een mes in de nek wil steken?’ Maar omdat het over Joden gaat, passeert het,” zegt ambassadeur Idit Rosenzweig-Abu. Kotek: “Mocht hij hetzelfde zeggen over moslims, moet hij onderduiken en heeft hij maandenlang politiebescherming nodig.”

‘Psychotisch’

Niet alleen in België, maar ook vanuit Nederland komt kritiek. ‘Wat het Centraal Joods Overleg betreft zou Herman Brusselmans niet meer aan de talkshowtafels uitgenodigd moeten worden na zijn weerzinwekkende column in Humo’, schrijft bestuurssecretaris Ruben Vis van het Centraal Joods Overleg (CJO) in een reactie aan Jonet.nl. Menachim Margolin van EJA noemt de column ‘psychotisch’ en zegt tegen Het Nieuwsblad: “Deze schokkende publicatie onthult een ernstig gebrek aan redactioneel inzicht en de EJA is vastbesloten om de verantwoordelijken ter verantwoording te roepen.”

Denkoefening

Brusselmans zelf herkent zich niet in alle kritiek. Desgevraagd door de krant zegt hij: “Aanzetten tot geweld? Ik maak in mijn column een denkoefening over hoe ik zou reageren mochten het míjn geliefden zijn die daar zijn getroffen. In de voorwaardelijke wijs. Die zin over het puntige mes is louter overdrachtelijk, om de boodschap te benadrukken. En dat valt onder het recht op vrije meningsuiting. Ik zeg overigens meteen daarna dat ik niet elke Jood over dezelfde kam scheer. Maar zo gaat het af en toe, bij een scherp stukje: 99 procent laat het over zich heen gaan, één procent is verontwaardigd.”

‘Satirische column’

Volgens Brusselmans moeten ‘de Joden’ naar zichzelf kijken. In zijn reactie scheert hij Joden en Israël over één kam. “Waarom is de Joodse gemeenschap in hemelsnaam zo snel op de tenen getrapt, terwijl ze zelf bezig zijn met een heel volk uit te moorden? Die kunnen dringend wat introspectie gebruiken. Mijn geloof in de hele Joodse cultuur, ik was ook lang fan van regisseurs als Woody Allen, heeft intussen een forse knauw gekregen.” Humo beschermt zijn auteur en beroept zich op de vrijheid van meningsuiting. Het blad benadrukt dat het om ‘een satirische column’ gaat.

Unia meldt zich

Daags nadat de column van Brusselmans insloeg als een bom, liet ook gelijke kansencentrum Unia weten een klacht in te dienen tegen hem, zodat er een gerechtelijk onderzoek kan komen. Het centrum sluit zich bij de klacht van de EJA aan: “Het gaat duidelijk om antisemitisme. Herman Brusselmans heeft de grenzen van de vrije meningsuiting overschreden. Er bestaat al een bepaald onveiligheidsgevoel bij de Joodse gemeenschap. De uitspraken van Brusselmans wakkeren de vijandigheid nog verder aan.”

Rechter aan zet

Het is aan de Belgische rechter om te bepalen of Brusselmans bewust opriep tot geweld tegen Joden of dat zijn column valt binnen de kaders van de vrijheid van meningsuiting. Volgens EJA is dat eerste het geval. De organisatie spant een gerechtelijke procedure tegen de schrijver aan. Margolin: “We spannen een rechtszaak aan tegen de schrijver voor de ernstige aanklacht van aanzetten tot moord. We eisen ook volledige excuses in het openbaar van Humo voor de publicatie en de schorsing van de betrokken schrijver.” Wordt vervolgd in de rechtbank.