Congolese wet in de maak om Joodse presidentskandidaat te weren

In Congo wordt nog steeds werk gemaakt van een speciale wet die ervoor moet zorgen dat burgers alleen mee mogen doen aan de presidentsverkiezingen wanneer beide ouders in het land geboren zijn. De wet zou bedoeld zijn om zakenman-politicus Moïse Katumbi te weren. Zijn vader was een gevluchte Griekse Jood en daarom zou hij niet in aanmerking kunnen komen voor deelname aan de verkiezingen van december, als de wet wordt aangenomen. Zakenman Katumbi was gouverneur van de provincie Katanga en is eigenaar van een voetbalclub.

Joodse kandidaat

De zakenman-politicus doet een gooi naar het presidentschap van Congo, dat momenteel wordt bekleed door Felix Tshisekedi. Vooralsnog is Katumbi de enige kandidaat van Joodse komaf. Delen van de oppositie steunen hem in zijn gooi naar het hoogste ambt. “Het controversiële wetsvoorstel over nationaliteit wordt door de oppositie beschouwd als een manier om de weg te blokkeren voor Moise Katumbi, die wordt geacht de beste kans te hebben om de zittende president te verslaan”, zegt een woordvoerder van de oppositie tegen JTA.

‘Buitenlandse inmenging’

Voorstanders van de wet zeggen dat buitenlanders het hoogste ambt van Congo niet moeten kunnen bekleden. Dit om inmenging vanuit het buitenland te voorkomen. Katumbi, die jarenlang gouverneur was van de aan grondstoffen rijke provincie Katanga, onderhoudt goede zakelijke contacten met Israël. Met de Israëlische overheid is het contact minder. Zijn Grieks-Joodse vader vluchtte in de Sjoa naar Congo, waar hij later met een lokale vrouw zijn zoon kreeg. De vader verhuisde weer later naar Israël, waar hij tot aan zijn dood woonde. Zoon Moise kwam zijn vader daar geregeld opzoeken.

EJA

Volgens mensenrechtenclubs zou de wet indruisen tegen de mensenrechten en ongrondwettelijk zijn. De in Brussel gesitueerde European Jewish Agency (EJA) onderhoudt goede contacten met Katumbi. Voorman Menachem Margolin neemt het voor hem op. “Ik ben geschokt door de voorgestelde wetgeving die een leidende kandidaat zou diskwalificeren om zich uitsluitend op basis van zijn Joodse afkomst kandidaat te stellen voor een ambt.” Hij is er zeker van dat Congolese burgers zullen strijden tegen de wet en ervoor zullen zorgen dat alle mensen kunnen deelnemen aan het verkiezingsproces. “Ik roep iedereen die in rechtvaardigheid en gelijkheid gelooft op om zich te verenigen in deze cruciale strijd voor de toekomst van Congo en het Afrikaanse continent als geheel.”

Gouverneur Katanga

In zijn periode als gouverneur, tussen 2007 en 2015, genoot Katumbi grote populariteit in Katanga, waar hij de economie een slinger gaf. In Katanga worden allerlei delfstoffen naar boven gehaald, waaronder koper, ijzer, nikkel, kobalt, grafiet, maar ook goud, zilver en diamanten. Kort nadat hij aantrad als gouverneur, voerde Katumbi een exportverbod in voor ruwe mineralen, waardoor grote mijnbouwbedrijven gedwongen werden om verwerkingsfabrieken in de provincie te bouwen of een belasting te betalen op het geëxporteerde concentraat. Hij wist de inkomsten van de provincie te vertienvoudigen, de watervoorzieningen te verbeteren en het alfabetiseringspercentage te verhogen.

‘Self made man’

Katumbi’s carrière begon in de visserij toen hij dertien jaar oud was. Hij verkocht gezouten en verse vissen aan het staatsmijnbedrijf Gécamines.In 1987 richtte hij de holding Etablissement Katumbi op om al zijn zakelijke activiteiten samen te voegen, waaronder mijnbouw, transport en voedselverwerking . Katumbi stichtte in 1997 MCK (Mijnbouwbedrijf Katanga), gespecialiseerd in mijnbouw en logistiek. Tijdens de Tweede Congo-oorlog verhuisde hij naar Zambia, waar hij zakelijke banden had op het gebied van transport. Hij keerde in 2003 op uitnodiging van president Joseph Kabila, die er bij Katumbi op aandrong de mijnindustrie in Katanga te herstellen. Sinds 1997 is hij tevens eigenaar van voetbalclub TP Mazembe in Lubumbashi.

Lees ook:
‘Moordenaar van Israëlische pianist volgend jaar op vrije voeten’
Junior Pashi Kabunda, die vastzit voor drie moorden, waaronder op de Joods-Israëlische pianist Benjamin Rawitz, komt mogelijk in 2023 op vrije voeten. Dat heeft de rechter in Brussel bepaald. Nabestaanden van slachtoffers hebben een petitie opgezet tegen zijn vrijlating. “De gedachte dat ik hem op straat ­tegen het lijf kan lopen, is ondraaglijk. Het bezorgt me nachtmerries,” zegt zijn ex-vriendin.