De hoop, de droom en de nachtmerrie – gastcolumn Flory Neter

Mijn politiek besef is verstoord, mede door de gebeurtenissen in Israël. De verschuivingen in het politieke spectrum zijn daar enorm en het lijkt erop dat de democratie wordt vermorzeld, dat een vreedzame co-existentie een illusie is geworden en dat het populisme de boventoon voert.

In 1945 werd ik voor het eerst geconfronteerd met mijn Joodse achtergrond. Op 14 mei 1948 , twee dagen voor mijn zesde verjaardag werd de staat Israël uitgeroepen. De onafhankelijkheidsverklaring schalde uit de luidspreker van onze radio en de reactie van mijn vader was: ‘Gvd! Nu hebben we ook nog een getto in het Midden-Oosten is in mijn brein geëtst.’ Als klein kind begreep ik die noodkreet niet en later, toen ik het wel begreep, was ik het met hem oneens. Hierover hebben we nooit een gesprek kunnen voeren, want hij overleed twee jaar later.

Ik werd lid van Tikwatenoe en later van Ichud Haboniem, wat voor mij altijd de gevoelswaarde had van ‘bouwen aan de hoop’. Israël was de vervulling van die hoop en de uitkomst van een droom. Ik ben mij ervan bewust dat het land niet die ideaalstaat is waar velen van droomden. Mogelijk is een ideaalstaat een illusie. Echter, juist het feit dat velen een andere mening hebben is de kroon op de Israëlische democratie. In deze staatsvorm wordt ook de rechtspositie van minderheden[KR2]  gegarandeerd.

Israël heeft een onafhankelijke rechtbank zoals een beschaafde samenleving betaamt. Een poging om te tornen aan de scheiding der machten, waardoor de wetgevende macht, de rechtgevende macht buitenspel zet, is geen droom maar een nachtmerrie. Dan kan de regering wetten uitvaardigen zonder dat die getoetst worden door een hoger rechtscollege en het schept ruimte voor ongelimiteerde misbruik van de macht. Na weken van protest lijken de hervormingen in de ijskast te zijn gezet, maar wat mij betreft is het gevaar nog niet geweken.

Polen en Hongarije

Ik hoor u zeggen dat Bibi toch democratisch is gekozen. Maar schuilt er ook geen gevaar in de beste bestuurlijke vorm te weten de democratie? Ook in Europa rammelen de uitwassen aan de poorten. Polen en Hongarije willen de rechters door te parlement laten benoemen en de media onder controle houden. Gelukkig is vooralsnog is de geldstroom uit Europa lucratiever.

In 1945  krabbelden wij uit de drek van een verwoeste wereld en zagen voor het eerst hoop gloren toen Herzl’s droom realiteit werd. Ik begreep niet wat mijn vader bedoelde. Ik maakte mijn eigen ontwikkeling door. Israël was het doel, maar het lot had iets anders met mij voor. Ik zong Jiddische, Ladino en Hebreeuwse liederen en werd op mijn manier een van de ambassadeurs van de Hoop. En net als bij velen hing in mijn kamer hing een replica van de onafhankelijkheidsverklaring van de Staat Israël.

Ik heb geen idee of de inhoud van dat document voor Bibi en zijn trawanten nog waarde heeft. Heeft hij uit eigen belang zijn ziel aan de duivel verkocht? Wat een tweespalt, enerzijds onvoorwaardelijk loyaal jegens Israël en anderzijds onvoorwaardelijk loyaal aan eigen waarden en normen.

Ik herinner mij een geluidsopname van 20 april 1945 van de bevrijde slachtoffers uit concentratiekamp Bergen-Belsen, met de kracht die hen restte, zongen zij het Hatikwa. Hoop op bevrijding, hoop op een eigen staat, hoop je droom te mogen leven en de hoop om bovenal je zelf te zijn. Een eigen staat. Onlosmakelijk verbonden met je ideaal. Nu zingt de arrogantie Bibi de boventoon en een keur van koorknapen zingt over doodstraf, vrouwendiscriminatie en gender-ongelijkheid.

Helderheld

Terug naar hetgeen mijn vader uitriep, op 14 mei 1945, te weten: ‘Gvd! Nu hebben we ook nog een getto in het Midden-Oosten.’ Als rechtgeaarde communist geloofde hij in de gelijkheid van mensen. Zijn mening deel ik tot op heden niet, maar ik begin wel begrip te krijgen voor zijn helderheid. Daarin voorspelde hij dat de politieke macht en de geaardheid van de mens in principe leidt tot arrogantie, waarbij de rechten van de burgers worden geschonden en waar de arrogantie tot isolatie leidt.

Met deze isolatie heeft Bibi nu zijn eigen getto gecreëerd, waarin de geest van de Galoet juist nu in Israël haar renaissance beleeft. De opinie van de Bibi’s over ons Joden buiten Israël, wij zijn immers gedienstige angsthazen, neemt een wending. Juist zijn eigen angst voor de juridische consequenties van zijn vermeende corruptie en de angst van zijn vazallen voor de toekomst, heeft een grimmige situatie gecreëerd waarbij ook nog en passant Jordanië wordt ingelijfd. Deze arrogantie is pas de ware gettogeest waarin een einde wordt gemaakt aan de toekomst en waarin haat, geweld en oorlog de trend zijn. Wat zou Freud hiervan hebben gezegd?

Lees ook:
Herinningen aan mijn pleegouders Nel en Cees – gastcolumn Flory Neter
Gezamenlijk herdenken in 2020 heeft een bijzondere lading. Alle herdenkingsbijeenkomsten zijn afgelast. Wij zitten thuis en gezamenlijkheid krijgt een virtuele en mogelijk zelfs een spirituele lading. Rampzalig is dat niet, wij herdenken immers toch iedere dag. Er gaat geen dag voorbij zonder dat er wel op een of andere manier een beeld uit de vroege jeugd voorbij komt.