Docu over hoge aantal Joodse slachtoffers in bezet Nederland

Waarom werden in de bange jaren ’40-’45 vanuit Nederland veel meer Joden weggevoerd en vermoord dan in enig ander West-Europees land? Deze confronterende vraag staat centraal in de documentaire 73 procent van regisseur Jaap van Eyck, die op zondag 4 mei wordt uitgezonden door de Joodse redactie van de EO. Dit meldt de omroep in een persbericht.

Van de Nederlandse Joden werd zeker 73 procent vermoord in de vernietigingskampen. In België lag dat percentage op veertig procent, in Frankrijk rond de 25 procent. In Denemarken was het twee procent. Van alle West-Europese landen zijn ook in absolute aantallen de cijfers in Nederland het hoogst. Waar in België 25.000 en in Frankrijk tachtigduizend Joden vermoord zijn, waren dat er hier 103.000.

Wegkijken

Anno 2025 is de meest gangbare verklaring dat de Nederlanders hun Joodse landgenoten massaal in de steek lieten. Dat deden ze door weg te kijken, te berusten of zelfs actief mee te werken met de bezetter. Maar klopt dat beeld wel? In de tv-documentaire 73 procent onderzoeken experts en historici de werkelijke oorzaken van dit schrijnende verschil. De Joodse tak van de Evangelische Omroep (EO) zendt deze film uit op zondag 4 mei.

Max Arian

Hoofdpersoon in de film is journalist Max Arian, een van de eersten die over deze kwestie publiceerde. Arian werd als kind door het verzet uit de Joodse crèche in Amsterdam gesmokkeld en overleefde de oorlog in de onderduik. Nog steeds heeft hij veel contact met de kleinkinderen en achterkleinkinderen van het gezin in Limburg dat hem met veel liefde opving.

Sprekers

Naast Arian komen ook historici als Bart van der Boom en Michal Citroen aan het woord. Verder zijn ook Emile Schrijver, directeur van het Nationaal Holocaustmuseum en Alfred Edelstein, oud-directeur van de Joodse Omroep, als sprekers aan het woord. Een groot deel van de film bestaat uit animaties die de geschiedenis tot leven brengen.

Regisseur Jaap van Eyck, eerder verantwoordelijk voor De lijst van Mengelberg, laat met deze documentaire zien dat er meer speelde dan de gangbare verklaringen doen vermoeden, aldus de EO.