Donatie-rabbijn Eckstein (67) overleden aan hartfalen

De bekende interreligieuze rabbijn Yechiel Eckstein is op 67-jarige leeftijd overleden aan hartfalen. Hij stierf thuis in Jeruzalem. Gedurende zijn leven zamelde hij honderden miljoenen euro’s in bij voornamelijk evangelische christenen voor projecten voor Joden en Arabieren in Israël. Eckstein stond bekend om zijn tomeloze energie en vele activiteiten. Hij zag als een van de eersten dat evangelische christenen de staat Israël omarmen. Ze omarmden hem op een gegeven moment ook. Door velen wordt hij op handen gedragen, omdat hij zoveel goeds heeft gedaan voor de interreligieuze relaties. Critici stellen echter dat de Amerikaan manipulatief was, het publiek graag bespeelde en een veel te groot ego zou hebben gehad. Ook twijfelen ze aan zijn oprechtheid.

Weg naar rabbijn
Eckstein werd in 1951 geboren op Manhattan in New York als zoon van de befaamde rabbijn en psycholoog Simon ‘Sy’ Eckstein. Zijn moeder was Belle Eckstein, die opgegroeid was in Tampa, Florida. In 1952, toen hij nog maar een jaar oud was, verhuisde Eckstein met de rest van het gezin naar Canada, omdat zijn vader de nieuwe opperrabbijn van Ottawa werd. De jonge Eckstein groeide dan ook in Ottawa op, waar zijn vader vier sjoels overzag. Net als zijn vader wilde hij uiteindelijk rabbijn worden. Na zijn middelbare school ging hij naar de Yeshiva University High School for Boys. Later was hij verbonden aan de Columbia Universiteit in New York en ging hij studeren aan het Theological Seminary in Chicago.

Een goed doel
Na begin jaren tachtig voor de Anti-Defamation League (ADL) te hebben gewerkt, creëerde hij in 1983 het Holyland Fellowship of Christians and Jews, een organisatie die Joden en (evangelische) christenen dichterbij elkaar moest brengen. Dit zodat ze meer konden gaan doen voor de veiligheid en het welzijn van de Joden in Israël, maar ook daarbuiten. Oudere en armere Israëli’s werden geholpen door hen voedsel en medicijnen te geven. Daarnaast zetten de Joden en christenen zich in om zoveel mogelijk Joden naar het Heilige Land te laten verhuizen. De organisatie groeide als kool en werd in 1991 omgedoopt in het International Fellowship of Christians and Jews.

Evangelicals
In de beginjaren was het sappelen voor Eckstein. Zo begon hij vrijwillig met zijn organisatie, had hij geen inkomen en was zijn vrouw zwanger. In de jaren tachtig waren het vooral Joden die geld gaven omdat ze zagen dat hij iets goeds wilde betekenen voor het Joodse volk. Pas halverwege de jaren negentig begon de grote geldstroom voor projecten, en Ecksteins inkomen, op gang te komen, omdat de Amerikaanse evangelische christenen hem omarmden. In 2003 was het International Fellowship of Christians and Jews de op een na grootste goede doelen-organisatie in Israël. Zelf gaf Eckstein geregeld geld aan het Israëlische leger (IDF), onder meer via de Amerikaanse groep Friends of the IDF.

Kritiek
Vanuit orthodox-Joodse hoek kreeg hij geregeld kritiek een ‘christen’ te zijn wiens werk ‘een vloek’ zou zijn. Ook zouden veel Joden met hem weglopen vanwege zijn grote rijkdom. De kritiek groeide naarmate Eckstein met de jaren machtiger en machtiger werd. Zelfs mensen die zijn filantropische activiteiten toejuichen, zijn sceptisch over de wijze waarop hij zijn rabbinaat vervulde. Oud-directeur Abraham Foxman van de ADL behoorde tot de grootste criticasters van Eckstein. Volgens hem zou de rabbijn ‘de waardigheid van het Joodse volk verkopen’ door zovele miljoenen op te halen bij evangelische christenen. “We zijn een welvarend volk,” aldus Foxman, die vond dat Eckstein juist meer donaties van Joden moest krijgen.

Geen religieuze fanatici
Veel andere Joden zijn sceptisch over de bedoelingen van de evangelische christenen waar Eckstein mee omging. Zo is bekend dat bepaalde evangelische groepen zouden willen dat alle Joden naar Israël gaan, zodat dan de Dag des Oordeels komt. Ook zitten er christenen tussen die Joden graag willen bekeren tot hun geloof. Eckstein deed dit af als ‘gekke complottheorieën’. De mensen waarmee hij werkte waren volgens hem ‘geen religieuze fanatici met bijbedoelingen’. Eckstein: “Het zijn geen religieuze fanatici, en ze hebben geen bijbedoelingen. Dit zijn goede, religieuze mensen die van Israël houden en willen helpen. Wat is daar mis mee?” Los van de twijfel over zijn omgang met christelijke groepen, vonden veel mensen Eckstein manipulatief naar het publiek en een ‘egomaniac’.

Zelf op aliya
Uiteindelijk ging Eckstein zelf ook in Israël wonen. Hij had een Amerikaans en een Israëlisch paspoort, en leefde met zijn latere vrouw in Jeruzalem. Naast bezig zijn met zijn werk, was de rabbijn ook een goede zanger. Hij nam zes cd’s op en was lid van de zanggroepen Kol Salonika, The Y’DID Singers en The Rabbis’ Sons. In 2010, 2014 en 2015 kwam hij in de top-50 van meest invloedrijke Amerikaanse rabbijnen te staan, en in 2014 ontving hij de Raoul Wallenberg Award. Ecksteins vader overleed twee jaar geleden. Hartfalen werd hem dinsdag fataal. Hij laat een vrouw, drie kinderen en acht kleinkinderen achter.