Geen munt voor Roald Dahl wegens zijn donkere kant

Roald Dahl heeft in 2016 geen herdenkingsmunt gekregen vanwege zijn anti-Joodse houding en opvattingen. Dit is in Groot-Brittannië bekend geworden na een WOB-onderzoek van de journalist Jake Kerridge. De Brits-Noorse Dahl (1916-1990) is bekend van zijn bijzondere romans en magische kinderboeken, maar zijn antisemitische uitingen waren minder bekend. Het was Dahl die graag provoceerde, maar ook een openlijk anti-Joodse kant had vanwege zijn afkeer tegen de staat Israël. De schrijver, bekend van kinderboekenbestsellers uit de jaren tachtig zoals De Heksen, De Griezels, Mathilda en de GVR, liep daardoor een herdenkingsmunt mis. Andere literaire helden kregen wel een speciale pound of penny. Dahl stierf vandaag precies 28 jaar geleden.

“Joodse mensen hebben een karaktertrek die vijandigheid opwekt, misschien een soort gebrek aan grootmoedigheid jegens niet-Joden,” zei Dahl in 1983 in een interview met The New Statesman. Volgens de schrijver, die de Tweede Wereldoorlog bewust meemaakte en vliegenier was voor de Britse luchtmacht had ‘de smeerlap Hitler’ niet voor niets ‘de pik op de Joden’. “Ik bedoel, als u en ik in een rij stonden in de richting van, wat we wisten, dat gaskamers waren, dan zou ik liever een poging wagen om een van de bewakers met me mee te nemen; maar zij [de Joden] waren altijd onderdanig,” aldus de auteur in het interview. Dahl maakte deze opmerkingen in het kader van de Israëlische invasie in Libanon, die in 1983 nog erg vers was. Hij vergeleek het Israël uit die tijd met nazi-Duitsland in de jaren dertig en veertig.

“Ik ben zeker anti-Israël, en ik ben antisemitisch geworden,” zei de schrijver, die in hetzelfde jaar het boek De Griezels had uitgebracht. In een andere tekst wees hij de lezers op de ‘machtige Joodse bankiers’ die het ‘financiële stelsel wereldwijd in handen hebben.’ Mede door deze en andere uitspraken van Dahl heeft de Britse Koninklijke Munt in 2016 besloten om geen herdenkingsmunt te maken voor Dahl, die in de ogen van veel Britten om zijn boeken wordt gezien als een literaire held. In zijn plaats kwamen er munten voor schrijfster Beatrix Potter en de literaire grootheid William Shakespeare. Journalist Jake Kerridge van de Daily Telegraph onthulde dit na een beroep gedaan te hebben op de Britse Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB). Ook ontdekte hij dat redacteuren van uitgeverijen erop moesten letten dat er geen antisemitische passages in de manuscripten van Dahl zaten. Soms glipte er iets doorheen, zoals in het verhaal ‘Madame Rosette’, waarin de hoofdpersoon werd beschreven als een ‘vieze oude Syrische Joodse’.

Veel boeken van Roald Dahl zijn verfilmd. Zo maakte de Joods-Amerikaanse regisseur Steven Spielberg een paar jaar geleden een verfilming van de GVR. Op vragen van journalisten over de anti-Joodse houding van de schrijver zei hij dat het hem te doen was om de verhalen van Dahl. Hij zei ook blij te zijn met de GVR-film. Andere films die werden gemaakt zijn Mathilda en De Heksen.