Economie Israël harder geraakt door oorlog dan gedacht

De oorlog met Hamas heeft de Israëlische economie geen goed gedaan. In het tweede kwartaal van dit jaar kende het land nog slechts 0,3 procent economische groeit terwijl dat in 2021 nog 8,6 procent was. Momenteel houdt de overheid het bedrijfsleven en andere sectoren kunstmatig overeind. Ook het toerisme is ingestort. Het ziet er naar uit dat Israël op een diepe recessie afstevent.

Het Israëlische bureau voor de statistiek maakte deze week bekend dat de economie van het land in het tweede kwartaal slechts 0,3 procent is gegroeid ten opzichte van het eerste kwartaal. En per hoofd van de bevolking krimpt de Israëlische economie met 0,4 procent. Economisch gezien zijn de druiven na ruim tien maanden van oorlog zuur: de oorlogseconomie is er en het leger neemt diensten en producten af, maar zorgt niet voor economische groei.

Reservisten

De regering van premier Benjamin Netanyahu rekende erop dat de ergste klap wel voorbij zou zijn en dat Israël weer een beetje uit het dal aan het klimmen was. Niets is minder waar. Na 7 oktober gingen 360.000 jonge reservisten het leger in. Zij verruilden hun kantoorbanen voor militaire functies en konden daardoor geen bijdrage leveren aan de economie. Tegelijkertijd vielen het toerisme en de stroom aan Palestijnse arbeiders – dagelijks zo’n 200.000 – stil, wat eveneens een klap betekende.

De rek is eruit

Van de opgeroepen reservisten is intussen een groot deel weer aan het werk en verder hield de Israëlische overheid bedrijven en andere organisaties in leven met subsidies. Ook moet de regering kosten betalen voor gevluchte burgers, oorlogsslachtoffers en nog in dienst zijnde reservisten. Waar de economie in het laatste kwartaal van 2023 kromp met twintig procent, krabbelde die in het eerste kwartaal van dit jaar op met 17,3 procent. Maar nu lijkt de rek er wel uit te zijn.

Bouw

Hoewel consumenten meer zijn gaan uitgeven (twaalf procent) kan de economie de oorlog toch moeilijk verhapstukken. Dat komt omdat de export sterk is gekrompen en buitenlandse investeerders weg blijven. Tel daar het ingestorte toerisme bij op: voorheen was dit een van de motoren van de Israëlische economie en ook een sector waar nog groei in zat. Verder is er een krapte op de Israëlische arbeidsmarkt, onder meer door het wegvallen van de Palestijnse arbeiders. Zij waren veelal werkzaam in de bouw, die nu zo goed als stil ligt.

Palestijnen

Het idee was om Palestijnen van de West Bank te vervangen door buitenlandse arbeiders, maar daar is de regering niet in geslaagd. Omdat de oorlog nog voortduurt, blijven de Palestijnse gebieden afgesloten en mogen arbeiders uit die gebieden Israël nog steeds niet in uit veiligheidsoverwegingen. Ook in het zuiden en noorden van Israël blijft de economische situatie slecht. Tienduizenden mensen zijn geëvacueerd en veel bedrijven liggen daar stil. Alles wijst op een zware recessie.