Gantz en Netanyahu sluiten principe-akkoord voor ‘nationale noodregering’

In Israël komt toch centrumrechtse regering. Demissionair premier Benjamin Netanyahu (Likud) en parlementsvoorzitter Benny Gantz (Blauw-Wit) ondertekenden maandagavond een principe-akkoord. Vorige week nog werden de onderhandelingen afgebroken, omdat Gantz weigerde in te stemmen met het premierschap van Netanyahu indien hij door Justitie wordt vervolgd. Nu lijkt dit probleem te zijn opgelost. Het premierschap zal rouleren. De regering wordt ook wel ‘nationale noodregering’ genoemd vanwege de coronacrisis en gaat een periode aan van drie jaar.

Geen nieuwe verkiezingen
‘We hebben een vierde stembusgang voorkomen. We zullen de democratie beschermen’, twitterde Gantz kort nadat het akkoord was aangekondigd. ‘We bestrijden het coronavirus en zorgen voor alle Israëlische burgers. We hebben een nationale noodregering’. Netanyahu sprak op dat moment met de partijleiders van zijn rechtse coalitie. ‘De premier zei dat de komst van een eenheidsregering in het licht van de coronapandemie nationale noodzaak is’, aldus een verklaring. ‘De premier heeft beloofd dat hij de principes van het rechtse blok binnen de eenheidsregering zal blijven handhaven’.

Annexatie West Bank
Het is nog niet geheel duidelijk wat er in het uiteindelijke regeerakkoord zal staan. Dat moeten Gantz en Netanyahu nog in detail uitwerken. Het definitieve akkoord zal naar verwachting na de Onafhankelijkheidsdag getekend worden. In het principe-akkoord staat al wel dat de gedeeltelijke annexatie van de West Bank er komt, zoals Netanyahu het wil. Dit proces kan begin juli beginnen. Verder zal de regering maar liefst 32 ministers en veertien onderministers tellen. Later komen daar nog eens vier ministers bij.

Gedeeld premierschap
Gantz en Netanyahu zullen het premierschap delen. Door deze afspraak kan Netanyahu nog 1,5 jaar premier blijven, waarna hij zal worden opgevolgd door Gantz. Deze rotatieovereenkomst is wettelijk vastgelegd en kan dus niet meer ongedaan gemaakt worden. Tot het vertrek van Netanyahu zal oud-legerman Gantz minister van Defensie zijn. Gabi Ashkenazi (Blauw-Wit) zal als minister van Buitenlandse Zaken dienen. Verder krijgt die partij Justitie, terwijl Likud Financiën en de veiligheidsministeries in handen krijgt.

Rechtelijke macht
Tot slot is er een deal gesloten voor de samenstelling van de commissie die rechters benoemt. Afgesproken is dat het rechtse blok van Netanyahu daarin een meerderheid krijgt. Yesh Atid-Telem-leider Yair Lapid verwerpt de overeenkomst tussen Likud en Blauw en Wit en uit felle kritiek op de deal over de commissie. ‘Dus het compromis van de Commissie voor gerechtelijke benoemingen is dat Bibi [Netanyahu. red.] al haar vertegenwoordigers heeft gekozen. Gantz en Ashkenazi kwamen overeen om de verdachte in staat te stellen de rechters te benoemen die over zijn aangelegenheden zullen oordelen’, twittert Lapid, doelend op het feit dat Netanyahu nog voor de rechter moet komen op verdenking van corruptie.

Bijna mislukte formatie
Eerder probeerde Gantz een einde aan de politieke impasse te maken die na de verkiezingen van 2 maart was ontstaan, door alsnog een pact te sluiten met de demissionaire premier en Likud-leider Benjamin Netanyahu. Dit lukte, maar wekte grote woede bij zijn partijgenoten Yaïr Lapid en Moshe Ya’alon. Beiden splitsten zich met hun partijfacties af van Blauw-Wit, maar desondanks had Gantz genoeg Knessetleden over om samen met het rechtse blok van Netanyahu een regering te smeden. De coalitiegesprekken verliepen echter moeizaam en kwamen niet tot het gewenste resultaat. Toen bleek dat Netanyahu niet wilde wijken als hij voor de rechter zou komen, kapte Gantz de gesprekken af.