Gemeente Amsterdam op zoek naar Joodse erfpachters
De gemeente Amsterdam begint een internationale mediacampagne om te kunnen zoeken naar Joodse Amsterdammers, die na de Tweede Wereldoorlog ten onrechte erfpachtboetes moesten betalen. Ook hun nabestaanden en nazaten worden gezocht. Deze Joden kregen kregen boetes opgelegd, omdat ze tijdens hun afwezigheid in de oorlog geen erfpacht hadden betaald. Eind 2015 presenteerde het Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies (NIOD) een onderzoek, waaruit bleek dat de boetes onterecht waren opgelegd. Burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA) nam het onderzoeksrapport in ontvangst.
Onderwijl zijn er 240 casussen van erfpachters, die bezwaar maakten tegen de boetes en in het gelijk gesteld werden. Naar verwachting zijn het er meer en daarom wordt er nu een zoekactie opgezet. In totaal legde de gemeente Amsterdam na 1945 zeker voor 870.000 euro aan boetes op aan Joden, die na de oorlog terugkwamen uit de kampementen, gevangenissen of de onderduik. Mocht een deel van de destijds geïnde gelden niet meer herleidbaar zijn, dan mag dit geld van de gemeente worden gebruikt voor de financiering van het Namenmonument, waarop de namen van de 102.000 Nederlandse slachtoffers van de Sjoa moeten komen.
Verder loopt er momenteel nog een discussie met betrekking tot een hoger bedrag aan achterstallige erfpachtrekeningen zelf, die Joden uit Amsterdam na de oorlog alsnog moesten betalen. Mogelijk wordt dit geld nog teruggegeven. Hier komen de NSB’ers ook om de hoek kijken. De nieuwe bewoners van leeg gekomen Joodse huizen, meestal NSB’ers, betaalden na Dolle Dinsdag – 4 september 1944 – de erfpachtrekeningen vaak niet meer. Het bedrag dat de originele bewoners (Joden) vervolgens moesten betalen, liep uiteindelijk in de miljoenen guldens. Zij en niet de NSB’ers kregen de rekening na de oorlog gepresenteerd.
De onderzoekers van het NIOD noemen het niet kwijtschelden van deze erfpachtrekeningen door de gemeente ‘volkomen onnodige hardheid’. Deze kwalificatie is onderschreven door burgemeester Van der Laan, die eerder al stelde dat ‘ieder dubbeltje dat in onze zak zal branden, zal worden terugbetaald’. Later dit jaar neemt de gemeente een besluit over hoe er met deze rekeningen moet worden omgegaan en of alle centen daadwerkelijk aan de Joodse slachtoffers, nabestaanden en gemeenschap worden terugbetaald.
