Groningse Joden vragen hulp Duitsers voor begraafplaats
De Joodse begraafplaats van het Oost-Groningse plaatsje Bad Nieuweschans ligt er vervallen en troosteloos bij. Hier liggen circa 45 Joden begraven, die voor de Tweede Wereldoorlog ter aarde werden gesteld. Er liggen niet alleen Nederlandse Joden, maar ook Duitse. Deze doden werden in Bad Nieuweschans begraven, omdat er in hun woonplaats Bunde, vlak over de grens, geen Joodse begraafplaats was. De Duitsers moesten wel een enorm hoog grafrecht betalen, het ging destijds om een klein kapitaal, veel meer dan de lokale Schansker Joden hoefden neer te leggen.
Het Nederlands Israelitisch Kerkgenootschap (NIK) in Groningen wil de oude begraafplaats graag opknappen, maar heeft daartoe onvoldoende financiële middelen in zijn bezit. Beheerder Willem Fokkens ontfermt zich al tijden over de 45 grafplekken. “Ooit waren er meer graven, maar die zijn verdwenen, mede omdat ze van hout waren”, vertelt Fokkens tegen het Dagblad van het Noorden. De overgebleven stenen zijn niet meer in goede staat. Sommige hebben scheuren en op anderen zijn de letters niet meer goed te lezen. Fokkens: “Ik probeer nu op allerlei manieren het geld bijeen te brengen. Ik heb ook contact gezocht met de voorzitter van het samenwerkingsverband van Joodse gemeenten in de Duitse deelstaat Nedersaksen.”
Het grensoverschrijdend begraven stopte halverwege de negentiende eeuw al, omdat de Duitse Joden de grafrechten veel te prijzig vonden. Ze besloten een eigen rustplaats te zoeken, die ze ook in de buurt van Bunde vonden. Toch wil de huidige voorzitter van de samenwerkende Joodse gemeenten in Nedersaksen met Fokkens in zee voor de renovatie. “Hij heeft me laten weten dat hij er alles aan gaat doen om ook een bijdrage te leveren aan de opknapbeurt”, aldus de Groningse beheerder. Van de 45 zerken zijn er hier nu wel zestien van Joodse inwoners van Bunde. “Ook hun stenen wil ik graag opgeknapt zien. Ik hoop dat het met de hulp uit Duitsland gaat lukken.”
Op donderdag maakte de provincie Groningen bekend dat er twee miljoen euro wordt geïnvesteerd in het opkalefateren van cultureel Gronings erfgoed. Met een deel van het geld worden Joodse begraafplaatsen opgeknapt in Farmsum, Kolham, Nieuweschans, Zuidbroek, Veendam, Vlagtwedde, Winschoten en Winsum.
