Hans Vos (91) Amsterdammer in hart en nieren – in memoriam

In Amsterdam is op 7 april Hans Vos op 91-jarige leeftijd overleden. De ondernemer en fanatiek sporter was in zijn vrije tijd een van de bestuurders van het Verbond Belangenbehartiging Vervolgingsslachtoffers (VBV), een organisatie die hij mede oprichtte. Daarnaast was hij actief bij Maccabi Nederland en op vele andere plekken. Vos was een Amsterdammer in hart en nieren. Hij was Lid in de Orde van Oranje-Nassau.

Hans Max Vos werd in Amsterdam geboren op 19 juli 1933, in het jaar waarin in Duitsland de nationaal-socialisten aan de macht kwamen, een feit dat zijn jeugd uiteindelijk zou tekenen. Hij groeide op in het Amsterdam waar nog een grote Joodse gemeenschap was. Als kleine jongen maakte hij dat mee, hetzelfde gold voor de Tweede Wereldoorlog, die begon toen Vos op de lagere school zat.

Onderduik

Er volgden vijf bange jaren waarin de familie Vos deels koos voor de onderduik. De jonge Hans kwam terecht in Aalten, in de Achterhoek, een omgeving waar meer Joden ondergedoken zaten. Beide ouders van Vos, registeraccountant Philip Vos en kleuterleidster Judith Vos-De Jong overleefden de Sjoa eveneens. Na de oorlog bleef Hans contact houden met zijn onderduikfamilie. Dat zou altijd zo blijven.

Menselijke maat

Eind jaren veertig en in de jaren vijftig maakte Vos er het beste van. Hij trouwde in 1959 met Lea Tropp en kreeg met haar drie kinderen: Jules (1960), Manja (1963) en Ita (1973). In hetzelfde jaar begon hij een elektronicazaak in wit- en bruingoed op de Ceintuurbaan te Amsterdam. Velen kennen Radio Vos BV nog goed, een plek waar je voordelig aan spullen kon komen en waar kwaliteit en menselijke maat voorop stonden.

Stadsdeelraad

Technisch was Vos erg handig, wat ervoor zorgde dat er ook reparatieafdeling kwam voor de aanleg en het onderhoud van elektrische installaties, onder meer van alle gemeentescholen. Vos sloot zijn winkel in de jaren tachtig, maar bleef nog steeds maatschappelijk actief. Zo was hij in die jaren deelraadslid namens de VVD voor De Pijp, een van de eerste stadsdelen die een eigen raad kregen.

Vlottocht

“Pa stond voor iedereen klaar,” zegt zoon Jules Vos. “Hij was een vlotte prater en contactmaker, maar liet nooit het achterste van zijn tong zien. Dienstbaarheid stond bij hem hoog in het vaandel. Technisch gezien was hij een genie: pa zag oplossingen waar andere vakmensen het al hadden opgegeven.” Zelf herinnert de zoon een mooie vlottocht met zijn vader in Zweden, zijn tweede vaderland, waarbij ze in zeven dagen een rivier afzakten.

Nooit cynisch

Vos was in 1982 een van de oprichters van het VBV, een organisatie die opkomt voor de belangen van vervolgingsslachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Jarenlang was hij penningmeester. Huidig voorvrouw Flory Neter noemt Vos ‘een geweldige vraagbaak als het zaken uit het verleden betrof’. Ze noemt hem ‘kritisch maar nooit cynisch’ en prijst Vos voor zijn creativiteit.

Zonnebloem

“Zo herinner ik mij dat hij ons ooit met trots zijn reuze zonnebloem liet zien,” zegt Neter. “Een zonnebloem waarmee hij ooit de prijs van de grootste en hoogste zonnebloem van Amstelveen verwierf. Hij moet zijn bloem dagelijks met liefde hebben vertroeteld. Wel biechtte hij op dat hij de zaden op een verhoginkje had ingezaaid. Ik vraag mij af of er nog zaden zijn van dat prachtig monster.”

Podcast

Vos stopte rond 2007 als penningmeester van het VBV, maar bleef het verbond organisatorisch trouw. Neter: “Nadat Hans stopte als penningmeester was hij degene die bij alle herdenkingen, gerelateerd aan de Tweede Wereldoorlog, het VBV vertegenwoordigde. Uiterst plichtsgetrouw bestelde en zocht hij de bloemstukken uit en die waren altijd mooi.” Neter maakte een podcastaflevering met Vos, waarin hij vele herinneringen ophaalt.

Elfstedentocht

Los daarvan was Vos een fanatiek sporter. Zo schaatste hij de Elfstedentocht vier keer en behaalde hij twee keer het befaamde Elfstedenkruisje. Daarnaast was Vos fietser, zeiler, windsurfer, wandelaar en zwemmer. Bij Maccabi Nederland richtte hij Maccabi Schieten op. Ook fietste hij vaak het IJsselmeer rond, waarvan zeven keer met dochter Manja.

Nieuwe knieën

“Hij heeft veel jaren de avondvierdaagse van Rosj Pina begeleid waar meerdere generaties hem van kennen,” zegt Manja. Op hogere leeftijd moest Vos een knieoperatie ondergaan. Ondanks zijn vernieuwde knieën besloot hij toch de Nijmeegse Vierdaagse te lopen. Hij droeg een T-shirt met de tekst: ‘Met nieuwe knieën van het OLVG loop ik de vierdaagse mee’. Hij had het shirt van de chirurgen gekregen.

Hulpvaardig

Niet alleen was Vos actief in de wandelsport, maar ook zette hij zich organisatorisch in. Zo was hij vrijwilliger bij Le Champion, waar hij als organisator meedeed fiets-, wandel- en hardloopevenementen. “Een van zijn eigenschappen die we erg waardeerden, was dat hij mensen nam zoals ze waren en zo ook makkelijk contacten maakte,” vertelt dochter Ita. “Hij was erg hulpvaardig en soms meer dan goed voor hem was.”

Lintje

In 2021 werd Vos op Koningsdag naar het gemeentehuis van Amstelveen gelokt. Wat hem te wachten stond, was hem niet duidelijk, maar ter plekke kreeg hij een lintje opgespeld. Het had de koning behaagd om hem te benoemen tot Lid van de Orde van Oranje-Nassau. Drie andere bestuurders van het VBV – Eddy Neter, Henry Neeter en Wil Groen – kregen eveneens een lintje. Vos werd onderscheiden voor zijn grote verdiensten voor de Nederlandse maatschappij.

Amsterdammer

De meesten zullen Hans Vos vooral blijven herinneren als een bekende verschijning in en rond Amsterdam. Zijn kinderen beamen dat. Ita: “Hij hield van Amsterdam en kende de stad op zijn duim. Iedereen kende hem of had van hem gehoord.” Manja vult aan: “Of ze kenden hem van de winkel of ze kenden hem van televisie. Hij was voor de duvel niet bang. Hij was heel sterk, had altijd zijn woordje klaar, hield heel veel van het leven. Er is een Amsterdammer doodgegaan!”