Historica Evelien Gans (67) overleden

Donderdag overleed de historica Evelien Gans die bekend werd om haar publicaties op het gebied van moderne Joodse geschiedenis en de relatie tussen Joden en niet-Joden in Nederland.

Gans was actief op het gebied van de moderne Joodse geschiedenis en schreef onder meer een dubbelbiografie van vader en zoon Jaap en Ischa Meijer (2007). Ook was ze bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). Ze publiceerde verder bijvoorbeeld in 1994 ‘Gojse nijd & joods narcisme. Over de verhouding tussen joden en niet-joden in Nederland’.

Met haar proefschrift over de veranderende identiteit van joodse sociaaldemocraten en socialistisch-zionisten, ‘De kleine verschillen die het leven uitmaken’ uit 1999, verwierf ze de Henriette Roland Holst-prijs.

Gans botste regelmatig met publicisten, schrijvers en politici als het om antisemitisme ging. “Er werd schande van gesproken, dat ik iets riep. Maar ik kon me niet inhouden, het was te eenzijdig,” zei ze in 2016 in gesprek met Het Parool.

Gans kwam met een omweg uit bij de bestudering van het Jodendom. Ze begon na de middelbare school met de studie geschiedenis aan de UvA, maar brak die af. Ze werd actief in de kraakbeweging, was medewerkster van een meidenwegloophuis en gaf les als docent dramatische vorming.

Maar halverwege de jaren tachtig merkte ze dat ze nog steeds met ‘de oorlog’ bezig was en dat haar Joodse achtergrond haar niet los liet. Ze hervatte haar studie en is sindsdien niet gestopt met het onderzoeken van de ingewikkelde verhouding tussen Joden en niet-Joden.

“Ik probeer een weg te vinden tussen alarmisme en ontkenning. Maar je maakt altijd vijanden. Of men vindt dat je antisemitisme niet serieus genoeg neemt of men vindt dat je overdrijft en dat het eens afgelopen moet zijn met het gehuil over de Holocaust. Daartussen je weg vinden, is niet makkelijk.”