Hoe heeft dit kunnen gebeuren? – Ronny Naftaniel over de Hamas-overval

Israël werd op zaterdagochtend tijdens Simchat Tora overvallen door invallen van Hamas-terroristen vanuit Gaza. Palestijnse strijders ontvoeren Israëli’s en vermoorden hen op klaarlichte dag. Vooralsnog wordt gesproken van zeker driehonderd doden. Huizen in dorpen en kiboetsiem in het zuiden werden platgebrand. Er zijn ook zeker vijfduizend raketten afgevuurd. Het Israëlische leger lijkt te zijn overvallen en zal nu terug slaan. In een achtergrondgesprek duidt Ronny Naftaniel – oud-directeur CIDI – de situatie.

Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

“Het is onbegrijpelijk dat dit is gebeurd. In de eerste plaats heeft Israël een sterk leger, goede inlichtingendiensten en is de grens met de Gazastrook hermetisch gesloten. Maar wat je nu ziet is dat er gewoon een bulldozer door het hek rijdt en dat er veel Hamas-strijders doorheen zijn gelopen. De enige verklaring die je nu kunt hebben is dat er onvoldoende bewaking van die grens is geweest. Wat verder opvalt, is dat er geen mijnen liggen aan de Israëlische kant.”

Maar dit is toch niet plotseling?

“We hebben al eerder gezien, enkele jaren geleden, dat inwoners van Gaza naar dat hek zijn gegaan om erover te klimmen en Israël in te komen. Israëlische soldaten hebben toen met scherp moeten schieten om dat te verhinderen. Normaal gesproken zou dat nu ook het geval moeten zijn. Kennelijk zijn er veel verloven geweest in het leger vanwege Soekot en Simchat Tora. Tussen deze twee feestdagen in hebben veel Israëli’s vakantie en ligt het land voor een deel stil.”

Hamas heeft dit dus gerafineerd gepland?

“Jazeker. En op één dag na is het precies vijftig jaar na de Jom Kipoer-oorlog. Die begon op 6 oktober 1973. Net als het toen Jom Kipoer was, is er nu een feestdag met wederom veel verloven: Simchat Tora. De Hamas-leiding zal, als ik al in hun morbide hoofden kan kijken, gedacht hebben: de Israëli’s denken wel dat ze sterk zijn, maar wij kunnen ze precies op dezelfde wijze een lesje leren als toen. Maar daarbij zien zij misschien opzettelijk over het hoofd dat zo’n oorlog katastrofaal voor Hamas en de bevolking zou kunnen zijn, en veel slachtoffers zou kunnen eisen.”

Wat is vooralsnog het resultaat?

“Dat ze raketten afschieten, daar is Israël wel op berekend. Maar dat ze dorpen, kiboetsiem, mosjaviem binnendringen, huizen platbranden en zoveel mogelijk mensen vermoorden, dat is onvoorzien, afschuwelijk en traumatisch. Ook proberen ze nu zoveel mogelijk gijzelaars te maken, omdat ze weten dat een mensenleven in Israël erg veel waard is. Er zijn nu al geruchten dat er tientallen gevangenen zijn genomen. Dat zal een nasleep krijgen.”

Hoezo?

“Kijk naar de casus Gilad Shalit, een Israëlische soldaat die door Hamas werd ontvoerd, waarbij uiteindelijk meer dan 1.027 gevangenen werden geruild om hem in leven terug te krijgen. Maar het gebeurt ook met de lichamen van vermoorde Israëlische soldaten, die worden geruild voor de stoffelijke overschotten van Palestijnse terroristen. Sowieso zijn veel mensen in het zuiden van Israël nu erg bang, want de terroristen houden huis. Ook worden er standrechtelijk mensen geëxecuteerd. Het is een enorme wreedheid.”

Maar waar was vandaag het Israëlische leger, het IDF?

“In velden noch wegen was het leger in die dorpen aanwezig. Er was sowieso te weinig militaire aanwezigheid in het zuiden. Het lijkt mij zeer onverantwoordelijk en ik hoop dat daar ook een onderzoek naar zal worden ingesteld, net als vijftig jaar geleden na de Jom Kipoer-oorlog. Maar het Israëlische leger is nu bezig met een grote tegenoperatie. Als vanouds betekent dat het uitvoeren van aanvallen op Hamasdoelen en die van Islamitische Jihad in Gaza.”

Wat vind je hier zelf van?

“Het duurt nu al veel te lang. Deze verrassingsaanval had nooit mogen gebeuren. Met een bulldozer door dat hek heen, kom op zeg. Het is eigenlijk te belachelijk voor woorden. ”

Het IDF zou juist al zijn kaarten hebben gezet op het noorden van Israël vanwege een mogelijke aanval van Hezbollah. Daar zouden de meeste troepen nu zijn. Ook het Iron Dome-verdedigingssysteem is eerder deels naar het noorden verhuisd. Hoe kijk jij hier tegenaan?

“Het is heel logisch dat het Israëlische leger extra waakzaam is voor wat het noorden betreft, maar dat is op zich geen reden om het zuiden aan zijn lot over te laten. Elke strateeg zou beamen dat je dat niet moet doen, want wat voor het noorden geldt, geldt ook voor het zuiden. Hamas en Islamitische Jihad worden net als Hezbollah aangestuurd door Iran. Dat land is de gezworen vijand van Israël en gepikeerd dat Saoedi-Arabië en Israël momenteel toenadering zoeken.”

Wat is de eerste taak voor Israël nu?

“Terug slaan. Hamas verwijderen uit Israël en het leiderschap ervan zwaar treffen. Daarna zal in het parlement, de Knesset, wel degelijk de vraag worden gesteld: hoe komt het dat het IDF en de regering van Netanyahu hebben zitten slapen? Dat zou uiteindelijk nog wel eens het einde van de regering-Netanyahu kunnen betekenen. Het zou zeker consequenties kunnen hebben voor de minister van Defensie, Gallant, en de leiding van het IDF. “

Wat kunnen we in de komende dagen verwachten?

“De strijd zal nog wel even doorgaan en dan voornamelijk in Gaza. Dan is er nog Hezbollah, die in Libanon zitten. Als zij verstandig zijn, dan doen ze niks. Een verrassingsaanval van Hezbollah komt er waarschijnlijk niet, want Israël is nu wakker geschud. Ze zullen we geen baat bij hebben om nu ook aan te vallen.”

Wat doet dit met de Israëlische samenleving?

“Israël is politiek en maatschappelijk gezien tot op het bot verdeeld. Maar die tegenstelling zal op dit moment verdwijnen. Iedereen wil een veilig Israël. Of je nou links of rechts bent, de homogeniteit van Israël zal op korte termijn toenemen, maar op lange termijn begint het vinger wijzen weer. Dat zal de regering in de problemen kunnen brengen. De media in Israël spreken in deze fase nog overigens niet over falend beleid en leiderschap. De eerste zorg van elke Israëli is namelijk: wat is er aan de hand met mijn familie en hoe is het met de gewonden en gegijzelden? Mensen zijn echt diep aangeslagen. Dit kan nog lang nadreunen.”