Hugo de Jonge moet beter naar Israël kijken – column Brigitte Wielheesen

De wet aanpassen zodat werkgevers hun niet-gevaccineerde werknemers kunnen weigeren, is een volgende rare kronkel in het hoofd van CDA-minister van Volksgezondheid, Hugo de Jonge, die hij onlangs op Radio 1 uitte. Eerder riep hij al dat hij naar de mogelijkheid had gekeken om ziekenhuizen niet-gevaccineerden te kunnen laten weigeren als de Intensive Cares (IC) vol zouden zijn. Deze hele gevaarlijke ideeën van onze minister vormen weer een stap richting de verloedering van onze democratie.

De Jonge heeft natuurlijk naar Israël gekeken als zijnde werelds grootste vaccinatie-experiment. Aan de ene kant is in Israël de economie snel weer open gegooid en is er een booster beschikbaar gekomen binnen een half jaar na de eerste vaccinatiegolf. Aan de andere kant is iedereen daar verplicht om mondkapjes te dragen in openbare gebouwen. Gevaccineerden hebben een QR-code en daar mag naar gevraagd worden en een werkgever mag een niet-gevaccineerde naar huis sturen, maar niet ontslaan.

Uit de cijfers van het RIVM van afgelopen week blijkt dat de vaccinatiegraad in Nederland stijgt met de leeftijd, idem aan de cijfers uit Israël van ruim een half jaar geleden. De totale vaccinatiegraad in Nederland was op 30 oktober 87,5 procent. Van de ouderen boven de zestig jaar is 92 procent inmiddels gevaccineerd. Als er zoveel personen uit die groep op de IC belanden, zou je je eerder kunnen afvragen of het vaccin na een bepaalde periode nog voldoende beschermt. Ik ben geen medicus, maar ik denk dat de Israëlische aanpak goed is.

Terug naar de kronkel van De Jonge: ongevaccineerden weigeren op het werk. Daar heb ik sterke bedenkingen bij, want iedere Nederlandse burger heeft recht op lichamelijke integriteit. De Nederlandse wet kent ook geen vaccinatieplicht voor het coronavirus. Werknemers verplichten zich te laten vaccineren behoort dus niet tot de mogelijkheden. Ook zijn gezondheidsgegevens te kwalificeren als bijzondere persoonsgegevens. Op grond van de privacywet AVG is de verwerking en registratie van deze gegevens in beginsel niet toegestaan. Het bijhouden van een lijst met werknemers die niet gevaccineerd zijn, is dus niet mogelijk.

Daarnaast reikt de zorgplicht van de werkgever niet zo ver dat hij zijn werknemers’ toegang tot de werkplek kan weigeren als ze niet zijn ingeënt. Een niet-gevaccineerde, klachtenvrije werknemer hoeft namelijk geen bedreiging te vormen voor andere werknemers en zijn veilige werkomgeving. Een ‘vaccinatie-eis’ doet een te vergaande inbreuk op het recht op lichamelijke integriteit van de werknemer. Zie je het overigens al voor je dat parlementariërs geweigerd worden omdat de Staf HR van de Tweede Kamer De Jonge’s kronkel uitvoert? Ongevaccineerde Kamerleden kunnen het kabinet dan niet meer adequaat controleren.

En dan zijn er nog de IC’s: die lagen voor de coronatijd ook al behoorlijk vol, want de zorg was dankzij toenmalig VVD-minister Edith Schippers tijdens de kabinetten Rutte I en II al op zijn zuinigst afgemeten. Sinds het uitbreken van de pandemie en doordat het huidige kabinet demissionair is, wordt aan verbetering van het zorgstelsel momenteel niet gewerkt. En nog vóór de pandemie uitten werknemers al hun wens voor mogelijkheden om meer thuis te kunnen werken. Het fileprobleem zou daarmee ook deels kunnen worden opgelost en daarmee ook de CO2-uitstoot van het woon-werkverkeer. Nee, de pandemie wordt gebruikt om beleid en besluiten uit te stellen, om langer in het pluche te blijven zitten, mensen in hokjes te duwen, mensen te straffen en mensen tegen elkaar op te zetten.

Wat maakt het verschil tussen het Israëlische en het Nederlandse beleid? In Israël is het zorgstelsel veel beter georganiseerd, heeft men de mogelijkheid om de IC-capaciteit direct op te schalen en heeft men strategisch inzicht door van het begin af aan te testen, te meten en te weten dat je immuunsysteem een half jaar na ziekte of vaccinatie weer een zogenoemde booster nodig heeft. En Israël had ze ook klaar liggen. Vier miljoen van de negen miljoen inwoners heeft de derde prik al ontvangen.

Ook een belangrijk verschil is dat in Israël meer aandacht wordt besteed aan voorlichting en dat bij de uitvoering van de maatregelen meer de nadruk wordt gelegd op de eigen verantwoordelijkheid van de bevolking; in ruil voor het open houden van de economie. Het is bijvoorbeeld aan een restauranthouder of hij wel of niet een QR-code vraagt en of hij zijn personeel wel of niet vraagt thuis te blijven als ze zich niet laten vaccineren. Daarentegen wordt iedereen getest die op vliegveld Ben Gurion aankomt, gevolgd door een quarantaineplicht waarop streng wordt gecontroleerd

Voor alle duidelijkheid: ik heb in maart en oktober 2020 Corona gehad. Ik ben in juni 2021 met het Janssen vaccine ingeënt en ik zal zodra er een booster beschikbaar is deze nemen. Ik houd 1,5 meter afstand en kom bijna nergens waar veel mensen zijn. Helaas hebben niet genoeg Nederlanders zo’n houding. In mijn optiek komt de recalcitrantie van deze mensen voort uit het gedrag en beleid van onze minister. Misschien moet hij nog beter naar Israël kijken.

Lees ook:
Het hoofd leeg maken – column Brigitte Wielheesen
‘Mijn welverdiende vakantie bleek er een te zijn met teveel klussen en te weinig vrije dagen. Vermoeider dan voor mijn ‘rustdagen’ stapte ik iedere ochtend plichtsgetrouw de auto in. Met een afgesloten A12 richting Rijswijk, waardoor je kilometers moest omrijden, werd ik gedwongen nog eerder van huis vertrekken dan normaal. Ik had gelukkig dit scenario voorzien en plande in het begin van mijn vakantie een weekendje weg...’

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.