‘Voor vermogenden is Israël het Monaco van het Midden-Oosten’ – verslag talkshow ‘Aliya maken..?!’

LJG Amsterdam. sjoel binnen (beeld: BNA)

Aliya, het migreren van Joden naar Israël, is van alle tijden en kent verschillende vormen. Vrijwel iedere groep kwam in zijn eigen tijd op eigen wijze naar het land. Dat hadden ook de Israëlische zanger Arik Einstein en voormalig acteur Uri Zohar begrepen. In de jaren zeventig maakten ze een parodie op Aliya, waarbij de ene groep afgeeft op een volgende groep nieuwkomers. ‘Denk maar niet dat jullie een gratis televisie krijgen!” roepen de Duitse Joden tegen de Georgische Joden die na hen kwamen. Donderdagavond werd de video vertoond in de LJG-sjoel in Amsterdam, waar het publiek moest schaterlachen om de wat herkenbare sketch. Na afloop was er een gesprek over aliya met onder meer Israël-deskundige Ronny Naftaniël.

Verplicht naar Israël?
De talkshow was er naar aanleiding van het verschijnen van het boek ‘Klompen & Kamelen’. Eindredacteur Robert Barzelay – zelf woonachtig in Israël – wordt geïnterviewd door Jonet-hoofdredacteur Kemal Rijken, die tegelijkertijd een panelgesprek houdt met experts, ervaringsdeskundigen en iemand die rechtstreeks vanuit Israël spreekt. De hamvraag van het programma ‘Aliya maken..?!’ is of je als Jood ‘verplicht’ bent – of je verplicht voelt – om je in Israël te vestigen. Dat de argumentatie van mensen die vinden dat je op aliya moet gaan, of al zijn gegaan, even sterk is als degenen die er zelfs niet over peinzen om die stap te nemen, levert ter plekke uitermate boeiende discussies op. Want dergelijke tegengestelde redenen zijn en blijven de Joodse gemeenschap bezighouden.  

Oleh chadasj
Israël is voor veel Joden het ‘Beloofde Land’, en dat hoeft niet eens vanuit religieus perspectief te zijn. Jaarlijks migreren volgens Israëlische gegevens tienduizenden Joden om daar een nieuw leven te beginnen. De prangende vragen zijn nog steeds waarom Joden überhaupt op aliya gaan en waarom niet iedere oleh chadasj (nieuwe migrant) zich senang in voelt Israël? In deze tijd van toenemend antisemitisme in Europa komt ook de vraag op of er voor Europese Joden nog een (veilige) toekomst zal zijn. En wat kan aliya dan betekenen? Sommigen voelen zich in Europa niet meer thuis en zoeken een veilig heenkomen in Israël. Anderen doen het uit religieuze of zakelijke overwegingen.

Weinig Nederlandse aliya-gangers
Naast de satire van Einstein en Zohar werden enkele korte filmpjes getoond die niet anders omschreven kunnen worden als een nadrukkelijke uitnodiging om toch vooral op aliya te gaan. Niettemin was het programma informatief en kritisch beschouwend. Rijken interviewde een panel waarin Barzelay, Ronny Naftaniël (oud-CIDI directeur), Klaus Vink (advocaat en belastingdeskundige), en Awraham Meijers (journalist en columnist) zaten. Naftaniël gaf een helder overzicht over onder meer migrantenbewegingen vanuit de wereld en Nederland richting Israël. In de laatste vijf jaar gingen er tussen de zestig en 85 Nederlanders op aliya. “Het aantal Israëliërs dat naar ons land komt is vele malen groter,” aldus de deskundige.

Monaco
Klaus Vink gaf vooral belangrijke fiscaaltechnische adviezen voor hen die van plan zijn om naar Israël te verhuizen. Je hoeft daar onder bepaalde voorwaarden de eerste tien jaar geen belasting af te dragen. Ook kan het voordelig zijn als je een vermogen hebt om naar Israël te verhuizen, want de belastingen voor vermogenden zijn vrijwel nihil. “Israël is het Monaco van het Midden-Oosten,” concludeerde Rijken daarop. Wie oud is en in het Nederlandse bejaardentehuis Beth Juliana wil wonen, moet wel een zak geld meebrengen, aldus Vink. Hij wilde het verzorgingstehuis niet afvallen, maar heeft wel benadrukt wat de feiten zijn.

Heimwee
Columnist Meijers woonde in de jaren zestig in Israël maar keerde terug naar Nederland. “Ik was teleurgesteld in het Zionisme, in de samenleving. Wat ik van mijn ouders en bij Haboniem aan idealisme had meegekregen klopte niet met wat ik in Israël ervoer. Mijn heimwee werd steeds groter,” aldus Meijers, die in een kibboets in het Noorden van Israël heeft gewoond en in 1966 terugkeerde naar de polder. Robert Barzelay benadrukte dat ‘Klompen & Kamelen’ niet over politiek en religie gaat, want dat geeft volgens hem alleen maar nog meer discussies, terwijl het boek juist over het dagelijkse leven in Israël gaat.

Skype-gast
Na de pauze was er een directe beeldverbinding met Israël, waar Michaël Hess als gesprekspartner klaar zat. Hij woont sinds 2008 in het land en is tussentijds voor de Jewish Agency een paar jaar terug geweest in Nederland. Hess ziet Israël als de blanco cheque voor ieder Jood in de wereld en zegt een goede keuze te hebben gemaakt. Hij benadrukte dat het een gewone samenleving is. “Onlangs demonstreerde een grote groep Ethiopische Israëliërs voor een betere behandeling. Ze worden vaak nog gediscrimineerd en eisen hun rechten op. Ik heb daardoor in de file gestaan en kon afspraken niet nakomen. Wat dat betreft is Israël een gewoon land.” Het dagelijkse leven is in Israël redelijk zwaar, maar Hess en zijn gezin zijn er desalniettemin erg gelukkig.

Zondag in Den Haag
Al met al was het een informatieve en spannende avond in de LJG-synagoge van Amsterdam. Aanstaande zondag zal de talkshow ‘Aliya maken..?!’ in Den Haag neerstrijken. Naast Barzelay zitten dan journalist Frits Barend, ex-senator Hanneke Gelderblom en columniste Brigitte Wielheesen in het panel. Vanuit het Israëlische woestijndorp Mitzpe Ramon spreekt dan Ya’akov Almor, die in de jaren zeventig aliya maakte en sindsdien onafgebroken in Israël woont. De inloop is om half twee ‘s middags en het programma begint om twee uur. Rond vier uur is het afgelopen.

Lees ook:
‘Aliya maken..?!’ – debatmiddag in Den Haag

Israël trekt en blijft voor veel Joden ‘het Beloofde Land’. Ieder jaar migreren tienduizenden Joden er naartoe om een nieuw leven te beginnen. Maar waarom maken mensen Aliya en hoe komt het dat niet iedereen het in Israël redt? Klopt het dat Europese Joden geen toekomst meer zouden hebben op hun continent? En bovenal: wat is Aliya nou echt? In de LJG Den Haag vindt op zondag 9 februari de bijeenkomst ‘Aliya maken..?!’ plaats.

Categorie: |

Home » Nieuws » ‘Voor vermogenden is Israël het Monaco van het Midden-Oosten’ – verslag talkshow ‘Aliya maken..?!’