James Randi, de ontmaskeraar van Uri Geller, overleden

wikipedia

Scepticus en ‘ontgoochelaar’ James Randi is in zijn woonplaats Plantation, Florida, gestorven. De man die Uri Geller ontmaskerde werd 92 jaar oud. Jarenlang stond hij in de Verenigde Staten en daarbuiten bekend als The Amazing Randi, omdat het hem telkens lukte te bewijzen dat mensen die zich paranormaal of medium noemen eigenlijk geen krachten bezitten of, in het ergste geval, oplichters zijn. Randi had steevast één miljoen dollar op de plank liggen voor een medium dat in een door hem ontwikkelde test kon aantonen toch krachten te hebben. Het bedrag is nooit uitgereikt, want duizenden deelnemers vielen door de mand.

Goochelaar
Randi werd in 1928 geboren als Randall James Hamilton Zwinge in de Canadese stad Toronto. Zijn belangstelling voor het ontkrachten van het paranormale begon in zijn tienertijd. Hij was aanwezig bij een show van een goochelaar die iemand uit het publiek vroeg hem te helpen bij een optreden. Randi, als beginnend goochelaar, wilde dat uiteraard. Toen Randi zijn hand opstak zei de goochelaar: “Ah jongeman, u bent zelf ook goochelaar?” Na het optreden sprak de verbaasde Randi de man aan en vroeg hoe hij dit wist. De man vertelde hem echter dat hij het niet wist. Het was gewoon een onderdeel van zijn act: als het klopte schreef hij het toe aan ‘magische krachten’ en als het niet klopte dan maakte hij er een grap van.

Misbruik ontdekt
Toen Randi vijftien jaar oud was, werd hij voor het eerst geconfronteerd met misbruik van goocheltrucs. In een kerk in zijn woonplaats was hij er getuige van hoe simpele goocheltrucs gepresenteerd werden als goddelijke macht. Vanaf dat moment begon hij, in navolging van zijn grote voorbeeld Houdini, met het aan de kaak stellen van charlatans. Zijn openbaarmaking van deze oplichterij werd hem niet in dank afgenomen, iets wat hij later nog vele malen ervaren heeft. Volgens Randi kunnen maar weinig mensen het waarderen als hun favoriete illusie wordt aangevallen, zelfs als de bewijzen voor zich spreken.

Duizend dollar
Op zijn zeventiende verliet hij het huis en ging in een circus werken. Hij begon zijn carrière als de Great Randall. In 1949 haalde hij de voorpagina’s na de voorspelling van de uitkomst van de honkbalwedstrijden World Series. Randi werkte sinds 1950 als een professioneel goochelaar en ontsnappingsartiest. In het blad Abracadabra beschreef hij de illusionistengemeenschap eens als volgt: ‘Ik ken geen enkele beroepsgroep die zo afhankelijk is van wederzijds vertrouwen als de onze’. In 1964 bood hij tijdens een radio-uitzending duizend dollar voor degene die hem zijn paranormale gave kon bewijzen. Later verhoogde hij dat bedrag naar tienduizend dollaar.

Uri Geller ontmaskerd
Randi kreeg pas echt de schijnwerpers op zich toen hij de paranormale claims van de Israëlische ‘paranormale goochelaar’ Uri Geller betwistte (1973). Indertijd stond die bekend om zijn krachten en energieën. Die zouden zo groot zijn, dan hij uit het niets lepels en vorken kon ombuigen door ze alleen maar vast te houden. Toen Geller mocht optreden in de tv-show van Johnny Carson zorgde Randi er met medeweten van de presentator voor dat Geller niet op zijn trucs kon terugvallen. Geller ging af, wat echter niet ten koste ging van zijn sterrenstatus. Randi beschuldigde de Israëlische beroemdheid ervan een charlatan te zijn die standaardgoochelkunst gebruikte om zijn paranormale kunsten te staven, en herhaalde deze uitspraken in zijn boek The magic of Uri Geller. De Israëli daagde hem daarvoor voor de rechter, maar de zaak werd geseponeerd. Hun rivaliteit bleef echter bestaan tot aan de dood van Randi.

James Randi was medeoprichter en prominent lid van het CSICOP (Committee for the Scientific Investigation of Claims of the Paranormal), totdat hij terugtrad vanwege de rechtszaken tegen hem door Geller. De rechtszaken kostten hem te veel geld. Sindsdien noemde Randi Geller geen oplichter meer. Wel liet hij geregeld zien dat ook hij bestek kan ombuigen zoals Geller dat doet, maar dan met een truc. “Als Geller het doet met paranormale krachten, doet hij het op de moeilijke manier,” is ook een uitspraak van Randi.

Rugwervels beschadigd
In 1987 voerde Randi de truc van De Melkbus van Harry Houdini uit. Hij dompelde zich in een met water gevulde melkbus die werd afgesloten. Er zat iets vast en hij kon er niet uit. Hij beschadigde zijn rugwervels en werd op het nippertje gered door zijn medewerkers. Hij hield er een gekromde rug aan over. Op 55-jarige leeftijd besloot hij zulk soort stunts niet langer te doen.


Ogilvie en Char door de mand
Randi, die zich inmiddels in Zuid-Florida had gevestigd richtte in 1996 de James Randi Educational Foundation (JREF) op. Deze organisatie ondersteunt onderzoek van paranormale claims en probeert deze te testen onder gecontroleerde onderzoeksomstandigheden. Iedereen die als eerste een bovennatuurlijke vaardigheid kan aantonen, ontvangt een prijs van één miljoen dollar, maar nog niemand heeft de test doorstaan. Ook ‘babyfluisteraar’ Derek Ogilvie viel door de mand, zie beneden. In een Zembla-documentaire liet Randi eveneens zien hoe het zelfbenoemde medium Char mensen op de Nederlandse televisie (op RTL4) in het ootje van met haar ‘cold readings’.

Strijd met Geller tot in de kist
Randi woonde in Plantation, Florida. Hij trouwde in 2013 met Deyvi Orangel Peña Arteaga, een Venezolaanse kunstenaar die zijn land ontvluchtte vanwege zijn homoseksualiteit. In 2013 werd Randi geopereerd omdat hij verwijde bloedvaten in zijn benen had. De operatie duurde 6,5 uur. In 2014 werd hij behandeld voor darmkanker. Hij had ook last van staar. Hij moest in een rolstoel verder leven en overleed woensdag op 92-jarige leeftijd. Over Uri Geller bleef hij tot aan zijn sterven negatief. Dat bleek bijvoorbeeld toen hem voor zijn dood werd gevraagd wat zijn laatste wensen waren en wat er met zijn as moest gebeuren. “Mijn beste vriend is geïnstrueerd om de as in Uri Gellers’ ogen te strooien. Dat lijkt me wel op zijn plek”, vond hij.


Lees ook:
Uri Geller wil Britse volk helpen en solliciteert naar Britse overheidsfunctie
De bekende Brits-Israëlische illusionist Uri Geller solliciteert voor een functie bij de Britse overheid. Dat doet hij na een blog van Dominic Cummings, de naaste adviseur van de Britse premier Boris Johnson. Cummings roept ‘weirdo’s’, ‘visionairen’ en mensen die ‘out of the box’ denken op om de ambtenarij in te gaan. 

Categorie: |

Home » Nieuws » James Randi, de ontmaskeraar van Uri Geller, overleden