Jiddisch-Cubaanse opera beleeft première in Havana

Hoe vreemd het ook moge klinken, Hatuey: Memory of Fire, een nieuwe opera die is gebaseerd op 86 jaar oud Jiddisch gedicht over een inheemse leider die zich tegen de Spaanse kolonisatoren verzette, gaat op 3 maart in première in Teatro Arenal in Havana.

De componist, Frank London van de Klezmatics baseerde Hatuey: Memory of Fire op een episch gedicht uit 1931 van de Jiddische dichter Oscar Pinis, een Joodse vluchteling uit de Oekraïne die voor de tweede wereldoorlog naar Cuba vluchtte. Daar gaf hij een Jiddische krant uit. Later veranderde hij zijn naam in Ascher Penn.

Toen London het gedicht voor het eerst las, dacht hij meteen ‘dit is een opera’ en hij vroeg Elise Thoron om een libretto te schrijven. Voor London was het een kans om al zijn muzikale passies bijeen te brengen: “Ik speel al langer Afro-Cubaanse muziek dan Joodse muziek.”

Om de opera op Cuba uit te kunnen voeren, stond London toe dat het grootste deel van de Jiddische teksten in het Spaans werd vertaald. Dit omdat de leider van het operagezelschap Opera de la Calle waarschuwde dat de opera anders onbegrijpelijk zou zijn. “Er zijn nog wel wat Joden op het eiland, vooral uit de generatie van de dichter.” Hij voegde hier aan toe dat een vrouw die hij sprak in het bezit is van het gedicht in het oorspronkelijke Jiddisch.

Oorspronkelijk schreef London de opera voor een Afro-Cubaans nachtclub-ensemble, maar moest hem herschrijven voor het orkest van Opera de la Calle, dat bestaat uit gitaar, bas, drie toetsenborden en vijf percussionisten. “Ik was bereid om zo veel van mijn concept te veranderen, omdat ik graag met hen wilde werken,” zegt London. “Ze zijn zo jong en enthousiast, en dit materiaal is zo ver verwijderd van wat zij gewoonlijk uitvoeren dat het hun dwingt hun grenzen te verleggen. En dat doen ze graag.”

Onder het regime van Castro hebben de Joden op Cuba religieuze vrijheid; daarnaast ontvangen zij speciale toestemming van de regering voor de import van kosjer vlees. Net als de rest van de bevolking zijn de Cubaanse Joden tamelijk arm. De Joodse bevolking is inmiddels gekrompen van vijftienduizend naar vijftienhonderd personen.