Jongste overlevende Schindler’s List overleden

Leyson, die overleed aan kanker, was de jongste van de 1.100 Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de emaillefabriek van de Duitse zakenman Oskar Schindler werkten. Als dertienjarige jongen bediende hij, vanaf een doos, machines in de fabriek in Krakau. Hij overleefde de oorlog omdat Schindler zei dat zijn werknemers onmisbaar waren voor het verdere verloop van de oorlog. 

‘Kleine Leyson’, zoals Schindler hem noemde, werkte net als de volwassenen twaalf uur per dag. Hij kreeg twee keer zoveel eten nadat de directeur had gezien hoe mager de jongen was. Toen Leysons zicht ook slechter werd, ontlastte Schindler hem van het werk. “Hij zette alles op het spel”, zei Leyson later. “Ons behandelen als mensen was al illegaal. Hij deed het omdat hij een fatsoenlijk mens was.” De jongen werd in 1929 geboren in een Pools dorp aan de Russische grens. Later verhuisde hij met zijn familie naar Krakau, waar hij in het Joodse getto terecht kwam en in de fabriek van Schindler kon gaan werken. Na de oorlog emigreerde Leyson naar de VS, waar hij in Los Angeles ging wonen. 

In 1993 verfilmde regisseur Steven Spielberg het verhaal van Schindler en de overlevenden. Leyson was geraakt door de film, vooral door de kinderen waarin hij zichzelf herkende. Wel had hij kritiek op de negatieve eigenschappen van Schindler. Volgens hem bracht Spielberg die ten onrechte te vaak naar voren [KR].

Een fragment uit de film. De ‘Schindler-Joden’ overleven de oorlog en geven hun redder een brief en geschenk: