‘Joods’ district van Thatcher blijft van Thatcher

Het Londense district Finchley and Golders Green – dat in de jaren zeventig en tachtig de kieskring was van de toenmalige Britse premier Margaret Thatcher – zal tijdens de verkiezingen van vandaag wederom in handen vallen van de Conservatieven. In het district, waar veel Joodse kiezers wonen, wordt al jaren voor de Conservatieven gekozen. Niet alleen omdat Thatcher haar Joodse achterban in Finchley and Golders Green altijd ondersteunde, maar vooral ook omdat de standpunten van de linkse oppositiepartij Labour inzake het conflict tussen Israël en de Palestijnen veel Joodse kiezers van die partij hebben vervreemd.

In het district heeft 22 procent van de kiesgerechtigden een Joodse achtergrond. Daarmee heeft het het grootste aandeel aan Joodse kiezers in de Britse hoofdstad. Hun stem kan vandaag de doorslag geven voor de uitslag van de parlementsverkiezingen in dit gebied. Labour-leider Ed Miliband, die zelf een Joodse achtergrond heeft, probeerde de Joodse kiezers wel te bereiken, maar dit is volgens kenners in Finchley and Golders Green nog niet gelukt. Vice-president Jonathan Arkush van The Voice of British Jewry legt uit: “Tijdens het conflict tussen Israël en Hamas rond Gaza van vorig jaar is het aantal antisemitische incidenten in Groot-Brittannië aanzienlijk gestegen. De Joodse gemeenschap was op zoek naar politieke leiders die hen zouden ondersteunen, maar kwam er soms bedrogen uit”.

Arkush groeide zelf op in Finchley. “Miliband zei dat Israël zichzelf mocht verdedigen, maar ook dat ze Hamas in Gaza niet mochten aanvallen”. Verder was er de Conservatieve staatssecretaris Saida Warsi, die zich tijdens de laatste Gaza-crisis terugtrok uit de regering omdat ze het oneens was met de standpunten van Cameron. Miliband reageerde daar op:

Volgens Arkush heeft Labour voor veel Joodse kiezers, binnen en buiten Finchley and Golders Green, afgedaan. “Er zijn in de afgelopen jaren veel incidenten geweest met Labour-parlementariërs van vooral moslim-komaf. Parlementariër Shabana Mahmood uit Birmingham deed mee aan een anti-Israël demonstratie, waardoor de partij in verlegenheid kwam. En parlementariër Yasmin Qureshi heeft gezegd dat ze het kan begrijpen als Britten zich aansluiten bij IS. Later heeft ze haar woorden moeten inslikken”, vertelt Arkush. Volgens hem heeft dit veel invloed op hoe Joodse kiezers vandaag in Groot-Brittannië naar de stembus zullen gaan. Zo heeft de Joodse actrice Maureen Lipman haar lidmaatschap van Labour opgezegd. Velen volgden haar. Volgens The Jewish Chronicle zal 69 procent van de Joodse kiezers voor de Conservatieven gaan en zal slechts 22 procent op Labour stemmen.

In Finchly and Golders Green zullen Labour-kandidate Sarah Sackman en de Conservatieve kandidaat Mike Freer vandaag om de overwinning strijden. Sackman gaat er prat op dat ze uit een Joodse, zelf Zionistische familie komt en dat zij daarom de belangen van de Joodse burgers uit het district het beste zal verdedigen. Ze stelt dat de Palestijnse kwestie voor haar een ‘gevoelig maar belangrijk onderwerp’ zal zijn. Ze heeft toegegeven het met premier Cameron eens te zijn over het Israëlisch-Palestijnse conflict, maar zal toch de partijlijn grotendeels moeten volgen. Verder meent ze dat de Conservatieve kandidaat Freer geen feeling heeft met de Joodse kiezer en dat hij een fiscalist is die zich alleen bezig houdt met geld. “De pro-Palestijnse uitingen van Labour zullen de Joodse kiezers in onze wijk beïnvloeden”, zegt Jonathan Davies, die penningmeester van de lokale sjoel. Hij verwacht weer een overwinning voor de Conservatieven.

Thatcher’s town

Het was Margaret Thatcher die de Joodse kiezers van Finchley and Golders Green al in de jaren vijftig in haar hart sloot. Niet alleen vanwege pro-Israëlische standpunten, maar vooral ook omdat ze van deur tot deur campagne voerde. Nadat ze in 1979 premier werd, moest ze afstand nemen van de Joodse groepen, omdat ze anders misschien partijdig zou kunnen lijken in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Wel bleef ze altijd goed contact onderhouden met pro-Israëlische parlementariërs. Ook nam ze Nigel Lawson (Financiën), Victor Rothshield (Veiligheid), Malcolm Rifkind (Schotse zaken), David Young (minister zonder portefeuille) en Leon Brittan (Handel en Industrie) op in haar kabinetten, allen hebben Joodse achtergrond. Later ontpopte ze zich toch als pro-Israëlisch en in 1986 bracht ze als eerste Britse premier een bezoek aan Israël. Ook eerde ze een bekende rabbijn na diens dood:

Thatcher geloofde in de ‘land voor vrede-formule’ en maakte de Israëli’s duidelijk dat dit de enige weg was naar vrede met de Palestijnen. Ook gaf ze Israël niet altijd het voordeel van de twijfel. Zo veroordeelde ze het Israëlische bombardement van de nucleaire Osirak-installatie in Irak. Wel stond ze tijdens de eerste Golfoorlog (1990-1991) achter de bevrijding van Koeweit, het aanpakken van Saddam Hoesein en het beschermen van Israël tegen zijn scut-raketten. Bekijk hier een statement dat Thatcher maakte na de dood van een belangrijke Britse rabbijn:

Joodse Penvriendin

In haar jeugdjaren had Thatcher een Joodse penvriendin in Oostenrijk, met wie ze later fysiek in contact kwam. Toen ze twaalf jaar oud was, schreef haar Joods-Oostenrijkse penvriendin Edith Muhlbauer (17) haar een brandbrief. Het land was net bezet door de nazi’s en ze wilde graag naar Groot-Brittannië komen. Ze vroeg Thatcher om geld en hulp voor de vlucht, maar Margaret had daar geen middelen voor.

Thatcher groeide op in een middenstandsgezin in het stadje Grandham. Haar vader was kruidenier en was actief in de lokale politiek. Omdat haar ouders de overtocht van Edtith niet konden betalen, zette Margaret met haar zus Muriel (17) een inzamelingsactie op bij de lokale Rotaryclub. Dankzij de donaties kon het Joodse meisje over komen. Ze woonde in bij het gezin van Margaret en bij andere gezinnen van de Rotary, totdat ze na twee jaar kon doorreizen naar Brazilië.

“Ze vertelde ons hoe het was om als Jood onder een antisemitisch regime te leven”, aldus Thatcher in haar memoires. “Een ding bleef sterk bij me hangen: ze vertelde me dat de Joden de straten moesten schoonmaken. Ikzelf heb antisemitisme nooit begrepen. Mijn beste vrienden en politieke collega’s zijn Joods.” Later zou ze in haar kiesdistrict Finchley and Golders Green veel Joodse kiezers hebben. De Joden van het disctrict ‘zijn mijn mensen’, zo stelde ze altijd [bl].

Daarnaast stond Thatcher bekend om haar retorische vermogen en speeches. Bekijk hier haar laatste verkiezingsspeech, ‘the mummy returns’