Joods-Friese trouwfilm duikt op en verrast
Het Fries Film Archief heeft onlangs een unieke trouwfilm uit Joods Leeuwarden van voor de Tweede Wereldoorlog ontdekt. Het gaat om een film over een Joodse bruiloft uit 1939, de tijd waarin de Friese Joden nog de tweede Joodse gemeenschap vormden buiten Amsterdam. Yvette en André Boers uit Israël brachten een dvd met de beelden van hun ouders naar het filmarchief in de Friese hoofdstad. Het gaat een zogenoemde ‘stomme film’ over de trouwerij van Barend Boers en Mimi Dwinger, waar destijds veel publieke belangstelling voor geweest moet zijn.
De film toont een indringend beeld van het Joods leven in ‘Ljouwert’ vlak voor de Tweede Wereldoorlog en bevat bijzondere beelden van de Joodse huwelijksliturgie in de Leeuwarder synagoge. Tevens is opperrabbijn A.S. Levisson te zien. Het bruidspaar komt in de film aan bij het Leeuwarder stadhuis en vervolgens bij de Synagoge in de Sacramentsstraat. Daar staat dan veel publiek, waaronder veel kinderen. Het huwelijk vond plaats op 18 april 1939. Drie jaar later moest het echtpaar vluchten voor de nazi-bezetting en de Jodenvervolging. De tocht voerde hen vanuit Friesland naar Amsterdam, Lyon, de Pyreneeën en Spanje. Via dat land maakten ze de oversteek naar Groot-Brittannië om te worden geïnterneerd in een Joods vluchtelingenkamp op Jamaica.
Vanuit het tropische eiland werd Barend Boers gevoegd bij de Prinses Irenebrigade in Canada en een poosje na D-Day landde hij met de brigade in Normandië. Eind 1944 was de Joodse Fries een van de bevrijders van het zuiden van Nederland. Ondertussen werkte Mimi Boers bij het ministerie van Buitenlandse Zaken te Londen. Beiden overleefden de oorlog en kregen vervolgens drie kinderen: Yvette (1947), André (1948) en Marion (1952). Twee van hen hebben de bruiloftsfilm van voor de bange jaren ’40-’45 geschonken aan het Fries Film Archief. Na het overlijden van Mimi – in 2007 – dook er een koffer op met documenten over de Sjoa en de Tweede Wereldoorlog. Hierin zat ook de 16mm-film, een verrassing. De kinderen leerden zo voor het eerst over deze verborgen familiegeschiedenis.
In Friesland heeft de trouwfilm veel stof doen opwaaien. Momenteel werkt Omrop Fryslân zelfs aan een documentaire over de beelden en de familie. Het was ook verslaggever Auke Zeldenrust die de familieleden eerder ontmoette en de film op het spoor kwam. Het Fries Film Archief heeft met André Boers de beelden in detail beschreven. Alles is terug te vinden op de site van het archief, aangevuld met informatie over de vlucht van het bruidspaar in 1942. Het nieuws over het opduiken van de zwart-wit-film bleef niet onopgemerkt en bereikte zelfs buitenlandse media, die er verslag van deden.
