Joods verleden van Winschoten
Het rijke Joodse verleden van Winschoten kan te voet worden ‘beleefd’ aan de hand van een nieuw wandelboekje. Dat wordt vandaag gepresenteerd.
De beroemdste Joodse middenstander van Winschoten was vermoedelijk Balletje van Berg. Wie de sfeer van de tijd waarin hij leefde wil opsnuiven, kan dat vanaf vandaag doen. De Wandeling Joodse geschiedenis van Winschoten is gepresenteerd, een gidsje waarmee een route door de stad kan worden gelopen. Stadsgids Koos Akkerman stelde de wandeling samen, in samenwerking met het Cultuurhistorisch Centrum Oldambt.
“De route is 4 kilometer lang en voert langs plekken die iets vertellen over het Joodse verleden van de stad, zoals de Joodse begraafplaats en de synagoge,” zegt Akkerman in een gesprek met het Dagblad van het Noorden. “De route gaat ook door de Torenstraat, waar de winkel van Balletje van Berg was.”
Balletje van Berg. Bij het horen van die naam liep bij generaties Winschoters het water in de mond. De naam duidde op de suikerwerkwinkel in de Torenstraat. De Joodse middenstander Benjamin van Berg zette de winkel op in 1844. Benjamin verkocht snoep en zijn zoons Mozes en Carel Leon gingen daarmee door. Zij breidden de winkel aan het einde van de negentiende eeuw verder uit, in een tijd dat Winschoten na Amsterdam procentueel de Nederlandse stad met de meeste Joden was.
Sodom was toen de bijnaam van Winschoten. En iedereen in de stad noemde de winkel Balletje van Berg. Dit vanwege de citroenballen, het meest bekende fabrikaat van de winkel. Fabrikaat ja, want de twee broers hadden ook een eigen suikerwerkfabriek.
De laatste telg van de familie Van Berg verdween een eeuw geleden uit de winkel. De Joodse familie Zuidema nam de zaak over en na de Tweede Wereldoorlog zwaaide de – ook Joodse – familie Gudema er de scepter. De naam Balletje van Berg bleef tot de sluiting in 1972 aan de winkel kleven.
Het gidsje, dat iets terugbrengt van de zoete inval die de winkel was, kan na de presentatie op verschillende plekken in de stad worden verkregen.
—
Naast het presenteren van het boekje wordt morgen in het theater De Klinker een tentoonstelling over de oorlog in de gemeente Oldambt geopend. Die kan de komende maand worden bekeken en is opgezet omdat Oldambt dit jaar in de provincie Groningen gastgemeente van de Stichting Vier 5 mei is.
