Juridische stappen tegen verbod op cantor in Concertgebouw

De organisatie van het Chanoeka-concert in het Koninklijk Concertgebouw stapt naar de rechter om het concert door te laten gaan, mèt cantor Shai Abramson. Hij is een van de beste voorzangers uit Israël en ter wereld, maar omdat hij ook reservist is voor het Israëlische leger doet de directie van het Concertgebouw hem in de ban. Tevens is het huurcontract voor het concert verscheurd. De organisatie wil doorgaan. De rechter moet nu uitkomst bieden.

Bezoekers die een kaartje voor het concert op 14 december hadden gekocht, ontvingen zondagochtend een mail met uitleg van de de Stichting Chanukah Concert – de organisatie. Daarin staat dat het Abramson verboden is om het Koninklijk Concertgebouw in Amsterdam te betreden. Dat heeft de directie besloten na vele overleggen met het stichtingsbestuur die zelfs met een mediator op niets uitliepen.

‘De directie van het Concertgebouw heeft de afgelopen tijd zware druk op ons uitgeoefend om onze cantor (voorzanger) – Shai Abramson – te vervangen. Zij kwalificeerden hem als iemand die een “prominente rol vervult in de IDF”, het Israëlische leger’, schrijft de stichting, die zegt ‘graag open en transparant met u te zijn, zodat u weet waar wij staan en wat de actuele situatie is’.

Wereldklasse

‘Wij hebben in diverse gesprekken – waarvan één in aanwezigheid van een bemiddelaar – aangegeven dat hij een cantor van wereldklasse is, een zelfstandige en dat hij een reservist is in het IDF, net als honderdduizenden andere Israëli’s. Zijn rol als “chief cantor” tijdens nationale momenten maakt hem niet tot prominente representant van de krijgsmacht’, aldus het stichtingsbestuur.

De organisatoren vinden dat het Concertgebouw zich inmengt in de liturgische invulling van hun Chanoeka-viering. ‘Daar kunnen en willen wij niet in meegaan. Onze programmering – inclusief de keuze van een cantor – is onderdeel van de religieuze en culturele vrijheid die bij een dergelijke viering hoort’. Dat het Concertgebouw Abramson negatief over het voetlicht brengt en zelfs de pers heeft opgezocht, keuren zij ‘ten zeerste af’.

Geweigerd

In de gesprekken met het Concertgebouw heeft het bestuur aangegeven dat de keuze van deze cantor van wereldfaam, die meermalen te gast was in de Amsterdamse muziektempel, onveranderd blijft. Daarop besloot de directie om Abramson formeel te weigeren in het Concertgebouw. ‘Deze verregaande daad van uitsluiting hebben wij het Concertgebouw zwaar aangerekend’.

‘Wij zijn dan ook blijven volharden in onze uitnodiging aan hem om voor te gaan in onze Chanoeka-viering. Omdat wij trouw blijven aan onze keuze, heeft het Concertgebouw vervolgens zelfs de huurovereenkomst per direct beëindigd. De acties van het Concertgebouw raken ons diep. Niet alleen als organisatie, maar breder. Deze uitsluiting en wering van Israëlisch/Joodse performers binnen de culturele sector raakt de bredere joodse gemeenschap in Nederland. Het doet pijn’.

Rechtsgang

Omdat de Stichting Chanukah Concert de verantwoordelijkheid voelt om zich namens velen hiertegen te verzetten, stapt die naar de rechtbank. ‘Chanoeka staat voor vastberadenheid, voor licht in tijden van duisternis. Wij laten het hier dan ook niet bij. Wij nemen juridische stappen tegen de beëindiging door het Concertgebouw. Dit zal enige weken in beslag nemen’, schrijft het bestuur aan de bezoekers.

Ook wordt de bezoekers iets gevraagd. ‘Wij vragen uw begrip en geduld voor de uitzonderlijke situatie waarin wij terecht zijn gekomen en rekenen graag op uw steun. Voor nu gaan wij er vanuit dat de concerten op 14 december doorgaan – mèt Shai Abramson als onze gast-cantor. Houdt u deze dag dus gereserveerd in uw agenda. Uw steun en solidariteit nu en op die dag betekenen veel voor ons’.

Reactie Concertgebouw

In een persbericht zegt de leiding van het Concertgebouw voor een keer een ingreep te doen. ‘Alleen in zeer uitzonderlijke gevallen maken we een uitzondering op ons belangrijke principe van artistieke vrijheid. Tot ons grote verdriet doet zich nu zo’n uitzondering voor’. De stichting bestrijdt dit, omdat het volgens hen gaat om een religieuze viering. Daarom zou de godsdienstvrijheid in het geding zijn.

Het Concertgebouw schrijft verder dat de aanwezigheid van Abramson ‘haaks staat’ op haar missie om mensen te verbinden met muziek. ‘In een tijd van toenemend antisemitisme vinden we het belangrijk te benadrukken dat Het Concertgebouw altijd een plek zal blijven waar de Joodse gemeenschap welkom is’, aldus de directie. De stichting stelt daarop dat het Concertgebouw aan verwijdering doet en hypocriet is.

Commotie

De heisa ontstond begin september toen de stichting uit de media moest vernemen dat de directie van het Koninklijk Concertgebouw had bekendgemaakt dat de cantor niet mocht komen. Er waren gesprekken gaande, maar het Concertgebouw maakte daarvan melding op zijn site. Er ontstond een crisissituatie die uiteindelijk uitliep in een patstelling. Of er sprake is van een hoog opgelopen conflict is niet geheel duidelijk.

Ieder jaar zijn er verschillende chanoeka-concerten in het Koninklijk Concertgebouw, altijd in december, de maand waarin het Joodse lichtjesfeest plaatsvindt. Twee stichtingen organiseren die. Vooralsnog waren er nooit problemen met de organisatie en het houden van de concerten, die altijd erg druk worden bezocht, door zowel Joden als niet-Joden. Met name voor niet-Joden heeft het ook een educatief karakter.