Laatste van Joodse/Nazi tweeling overleden
Het is een niet alledaags verhaal. Een Joodse man die zich als volwassene herenigt en verzoent met zijn verloren gewaande identieke tweelingbroer, die als Nazi bleek te zijn opgegroeid. Jack Yufe overleed deze week op 82-jarige leeftijd, achttien jaar na zijn Duitse broer Oskar Stohr.
De broers werden in 1933 op het Caribische eiland Trinidad geboren. De echtscheiding van hun ouders zorgde ervoor, dat de tweeling na amper zes maanden van elkaar werd gescheiden. Broer Oskar vertrok met zijn katholieke moeder naar Duitsland, terwijl broer Jack bij zijn vader op Trinidad achterbleef. Jack merkte weinig van zijn Joodse identiteit, totdat hij op vijftienjarige leeftijd in 1948 naar het nabijgelegen Venezuela verhuisde en ging inwonen bij een tante, het enige Europese familielid aan de zijde van zijn vader die de Holocaust had overleefd. Op haar aandringen, emigreerde Jack een jaar later naar de jonge staat Israël, om er te dienen bij de Israëlische marine.
Voordat hij terugkeerde naar hun inmiddels in de Verenigde Staten woonachtige vader, besloot Jack in 1954 zijn broer Oskar op te sporen in Duitsland. De twee spraken geen gemeenschappelijke taal en konden maar moeilijk met elkaar communiceren. Oskar Stohr had, zo liet hij in 1979 weten, ervoor gezorgd dat zijn antisemitische familieleden niet wisten dat Jack Joods was en in Israël had gewoond.
Ondanks hun verschillen, ontdekten de twee dat zij zeer herkenbare gewoonten en manieren hadden en dat ook kleding en haardracht bijna hetzelfde waren. “We hadden bijna identieke kleding. Ik had de mijne gekocht in Israël, hij de zijne in Duitsland. Exact dezelfde kleur, met twee knopen,” herinnerde Jack zich in de Duitse documentaire “Oskar and Jack” die in 1999 verscheen.
De twee zouden elkaar pas vijfentwintig jaar na hun hereniging weer ontmoeten, nadat Jack kennis had genomen van een onderzoek naar tweelingen door de Universiteit van Minnesota, waaraan hij wilde deelnemen. “Jack en zijn broer hebben duidelijk de meest uiteenlopende achtergronden die ik ooit onder tweelingen heb gezien”, aldus Thomas Bouchard, de psycholoog die destijds de studie leidde. Hij ontdekte dat de twee “opvallende gelijkenis vertoonden in temperament, spraaksnelheid en andere eigenschappen”, zei hij in 1979.
“Ik heb altijd gedacht dat ik mijn nerveuze trekjes – zoals spelen met elastiekjes en paperclips – van mijn vader heb overgenomen. Totdat ik Oskar zag, Hij is precies hetzelfde”. Stohr, die zijn leven lang in Duitse koolmijnen had gewerkt, stierf al in 1997, aan de gevolgen van longkanker. Zijn broer Jack heeft hem niet kwalijk genomen dat hij lid was van de Hitlerjugend. “Kinderen hebben niets te zeggen over wat hen wordt geleerd. Als we waren omgewisseld, dan had ik ongetwijfeld dezelfde plaats als Oskar ingenomen”.
